Με την απάνθρωπη επίθεσή του στα καράβια που μετέφεραν ανθρωπιστική βοήθεια στην αποκλεισμένη Γάζα, που είχε ως αποτέλεσμα 10 τουλάχιστον άνθρωποι να χάσουν τη ζωή τους και δεκάδες να τραυματιστούν, η κυβέρνηση του Ισραήλ έδρασε ξανά και επισήμως, ως πειρατής.
Παραβιάζοντας κάθε έννοια διεθνούς δικαίου, απαγορεύει την ελεύθερη διακίνηση στη Μεσόγειο, χρησιμοποιεί στρατιωτική βία εναντίον άοπλων πολιτών και μάλιστα στα διεθνή χωρικά ύδατα. Εμποδίζει κάθε μορφή ανθρωπιστικής βοήθεια να φτάσει στους λιμοκτονούντες Παλαιστίνιους. Όσα προσχηματικά υποστηρίζει είναι για να καλύψει τη βαρβαρότητα της συμπεριφοράς του.
Και ενώ έλληνες πολίτες που μετέχουν στην αποστολή πέφτουν θύματα της ισραηλινή βίας, η ελληνική κυβέρνηση δεν κάνει τίποτε για να προστατεύει τη ζωή τους. Απεναντίας συνεχίζει τις κοινές αεροπορικές ασκήσεις με το Ισραήλ!
Ο ΣΥΡΙΖΑ καταδικάζει τη δολοφονική επίθεση του Ισραήλ. Υποστηρίζει σταθερά το δικαίωμα των Παλαιστίνιων να έχουν κράτος και να ζουν όπως όλοι οι πολίτες του κόσμου. Για αυτό και στην αποστολή συμμετείχαν στελέχη του, φίλοι του και βουλευτές του. Η έμπρακτη συμμετοχή στο διεθνές κίνημα που συνεισφέρει στη δικαίωση του παλαιστινιακού λαού θα συνεχιστεί. Επίσης καλεί την κυβέρνηση να παρέμβει άμεσα για την προστασία της ζωής των μελών της αποστολής που απειλείται.
Ο ΣΥΡΙΖΑ καλεί τους φίλους να ενισχύσουν με την παρουσία τους τη συγκέντρωση διαμαρτυρίας, που καλείται σήμερα στις 7 το απόγευμα μπροστά στην ισραηλινή πρεσβεία στην Αθήνα και στις 6 το απόγευμα στην καμάρα στη Θεσσαλονίκη.
Αθήνα 31 Μαη 2010
Το γραφείο Τύπου
Δευτέρα 31 Μαΐου 2010
Οι μετανάστες φεύγουν;
Η ανεργία, η ακρίβεια και η φτώχεια χτυπά τις πιο ευάλωτες κοινωνικές ομάδες
Τον τελευταίο μήνα δεκάδες άρθρα έχουν δημοσιευτεί με το γενικό τίτλο «Η κρίση διώχνει τους μετανάστες», τίτλοι που μετονομάστηκαν σε «Ουδέν κακόν αμιγές καλού» από τις ακροδεξιές εφημερίδες «Χρυσή Αυγή», «Ελεύθερη Ώρα», «Στόχος» κ.λπ. Η εικόνα που περιγράφεται παρουσιάζει γεμάτα λεωφορεία με μετανάστες, κυρίως από την Αλβανία, να επιστρέφουν στη χώρα τους, ως οικονομικοί μετανάστες για μία ακόμα φορά. Ποια είναι η πραγματικότητα, ωστόσο; Ελλείψει επίσημων στατιστικών στοιχείων επικοινωνήσαμε με μεταναστευτικές κοινότητες, προκειμένου να μας μεταφέρουν τη δική τους αίσθηση. Το συμπέρασμα που προκύπτει είναι ότι οι μετανάστες «χωρίς χαρτιά» από τις ασιατικές χώρες και την Αφρική έχουν μία τάση φυγής προς άλλες ευρωπαϊκές χώρες, ενώ οι μετανάστες από τα Βαλκάνια, προσπαθούν να παραμείνουν στην Ελλάδα.
Παλεύουμε να μείνουμε εδώ, δεν υπάρχουν δουλειές στη χώρα μας
«Για τους μετανάστες είναι δύσκολη η απόφαση να γυρίσουν πίσω», τονίζει ο Ερβίν Σέχου, από το Φόρουμ Αλβανών Μεταναστών. «Μετά τους Ολυμπιακούς, 50.000 Αλβανοί, που δούλευαν στα έργα, βρέθηκαν άνεργοι. Η γυναικεία εργασία συντηρεί την οικογένεια. Οι μετανάστες από τις εμπόλεμες ζώνες (Ιράν, Αφγανιστάν, Ιράκ κ.λπ.) μένουν πολλοί μαζί και έτσι αν κάποιος δουλεύει μπορεί να εξασφαλίσει φαγητό και στους υπόλοιπους. Πρόκειται για κοινοτική μετανάστευση. Ενώ η μετανάστευση των Αλβανών είναι ατομική-οικογενειακή. Επομένως είναι πιο δύσκολο να επιβιώσει η οικογένεια αν οι γονείς δεν εργάζονται. Τους τελευταίους μήνες έχει αυξηθεί η ανεργία, έχουν μειωθεί τα μεροκάματα αλλά είναι πολύ δύσκολο για τους οικονομικούς μετανάστες να αποφασίσουν να γυρίσουν πίσω».
«Η κρίση χτύπησε περισσότερο τους άντρες που δούλευαν στην οικοδομή και τις γυναίκες που καθαρίζουν σπίτια», συμπληρώνει η Γαλήνη Κάκου Μασλούκ, από την Κοινότητα «Ουκρανοελληνική Σκέψη». «Υπάρχει μία τάση φυγής σε άλλες χώρες, που μπορούν να πάρουν υπηκοότητα, όπως ισχύει και για τους Έλληνες. Είναι δύσκολη η επιβίωση των μεταναστών στην Ελλάδα, όπως και στην Ιταλία. Επιστρέφουμε, όλο και περισσότερο, στον εργασιακό μεσαίωνα. Η κρίση αγγίζει όλους τους εργαζόμενους, έλληνες και μετανάστες. Η μόνη διαφορά είναι ότι οι μετανάστες υποχρεώνονται να πληρώνουν ολόκληρη την ασφάλισή τους, ακόμα και το μέρος των εργοδοτών. Πιστεύω ότι ένας μέσος έλληνας θα αδυνατούσε να πληρώσει όσα ζητάνε στους μετανάστες. Γι’ αυτό η κρίση έχει χτυπήσει πιο άμεσα εμάς. Εάν δεν πληρώσουμε τα ένσημα δεν θα μπορέσουμε να ανανεώσουμε την άδεια παραμονής».
Οι μετανάστες είναι
η πρώτη ομάδα απόλυσης
Η κρίση, λοιπόν, όπως παρουσίασε και ο ΟΟΣΑ την περασμένη βδομάδα, αυξάνει κάθετα την ανεργία. Συγκεκριμένα η ανεργία αυξήθηκε κατά 2,6% φέτος φτάνοντας το 12,1%, ενώ προβλέπεται αντίστοιχη αύξηση του χρόνου αγγίζοντας το 14,3%. «Η πρώτη ομάδα εργαζομένων που επηρεάζεται από την κρίση είναι οι μετανάστες. Αυτοί είναι και η πρώτη ομάδα απόλυσης», υπογραμμίζει ο Ελίας Αχμέν, από την Ένωση Εργαζομένων Μεταναστών Μπαγκλαντές. «Τους τελευταίους τρεις μήνες τα μεροκάματα έπεσαν από 30 ευρώ στα 15-20 ευρώ ενώ αυξήθηκαν και οι ώρες δουλειάς. Οι περισσότεροι μετανάστες «χωρίς χαρτιά» είναι απλήρωτοι. Οι εργοδότες τους, τους δίνουν περίπου 200 ευρώ για να βγάλουν το μήνα. Όσοι έχουν τη δυνατότητα φεύγουν για άλλες χώρες. Ωστόσο, οι περισσότεροι που κατάγονται από ασιατικές χώρες έχουν υποχρεώσεις, πρέπει να στείλουν χρήματα στην οικογένειά τους πίσω και έτσι δεν μπορούν να κάνουν διαφορετικά. Μένουν εδώ έστω και με αυτά τα ελάχιστα χρήματα. Ορισμένοι, όμως, δεν έχουν καταφέρει ούτε μία τέτοια δουλειά να βρουν με αποτέλεσμα να τους κάνουν έξωση και να μένουν στις πλατείες».
«Τους τελευταίους 4 μήνες 400 Πακιστανοί γύρισαν πίσω στη χώρα τους», παρατηρεί ο Αχμέντ Μονίρ, από την Πακιστανική Κοινότητα. «Οι επόμενοι μήνες θα είναι οι πιο δύσκολοι. Το καλοκαίρι δεν υπάρχουν δουλειές. Κλείνουν τα εργοστάσια και οι αγροτικές δουλειές αρχίζουν πάλι το χειμώνα. Δεν υπάρχουν δουλειές και όποιος βρίσκει δουλεύει 11 ώρες για 15 ευρώ. Στην επαρχία οι εργοδότες μάς βρίσκουν κάπου να μείνουμε, αλλά το φαγητό μας το πληρώνουμε εμείς. Τι να περισσέψει;»
Οι μετανάστες και οι πρόσφυγες είναι οι πρώτοι που έχουν πληγεί από την οικονομική κρίση. Ακολουθούν παράλληλα και οι Έλληνες. Σύμφωνα με την Ελληνική Στατιστική Αρχή οι άνεργοι (μετανάστες και έλληνες) αυξάνονται κατά 38.145 το μήνα. Σήμερα έχουν καταγραφεί 605.277 άνεργοι. Ένας στους τρεις νέους (έως 24 ετών) είναι άνεργος. Η ανεργία στην Ελλάδα είναι η τέταρτη υψηλότερη στην Ευρωζώνη, μετά την Ισπανία, τη Σλοβακία και την Ιρλανδία. Τελικά το ζήτημα δεν είναι αν θα φύγουν οι μετανάστες από τη χώρα αλλά ποιος θα παραμείνει, αφού καθώς φαίνεται τάσεις φυγής καταγράφονται από όλες τις εθνικότητες. Η κρίση δεν αποτελεί ένα «αναγκαίο καλό» για να φύγουν οι «λαθραίοι», όπως θέλει να πιστεύει η άκρα δεξιά αλλά μία τραγική πραγματικότητα που θέτει πλέον θέμα επιβίωσης ανεξαρτήτως ηλικίας, οικογενειακής κατάστασης, εθνικότητας.
Ιωάννα Δρόσου
Δελτίου Τύπου της πρωτοβουλίας Ένα Καράβι για τη Γάζα
Τα ξημερώματα της Κυριακής 31 Μαίου, στις 4:50, ειδικές δυνάμεις του ισραηλινού στρατού, επιβαίνοντας σε ελικόπτερα και φουσκωτά σκάφη επιτέθηκαν ενάντια στα σκάφη του Στόλου της Ελευθερίας, κάνοντας χρήση πραγματικών πυρών.
Το αποτέλεσμα της πειρατικής αυτής επίθεσης, που έγινε σε διεθνή χωρικά ύδατα, 80 ναυτικά μίλια μακριά από τις ακτές του Ισραήλ και της Γάζας, ήταν τουλάχιστον 2 νεκροί και περισσότεροι από 30 τραυματίες, κυρίως στο τουρκικό σκάφος Mavi- Marmara.
Καταγγέλλουμε το κράτος-τρομοκράτη του Ισραήλ για μια ακόμη πράξη διεθνούς πειρατείας ενάντια σε πολίτες από τουλάχιστον 50 χώρες που μετέφεραν ανθρωπιστική βοήθεια στην πολιορκημένη Γάζα.
Η ελληνική κυβέρνηση όχι μόνο δεν έκανε τίποτα για να προστατεύσει τη ζωή και την ασφάλεια ελλήνων πολιτών που επέβαιναν σε σκάφη που έφεραν την ελληνική σημαία, αλλά συνεχίζει τις κοινές στρατιωτικές ασκήσεις με το Ισραήλ, την ίδια στιγμή που αυτό καταλαμβάνει ελληνικό έδαφος και κακοποιεί έλληνες πολίτες. Ελληνες επιβαίνοντες, μέλη της ελληνικής αποστολής και εκπρόσωποι της πρωτοβουλίας «Ένα Καράβι για την Γάζα» καλούσαν στο Υπουργείο Εξωτερικών και έβρισκαν τα τηλέφωνα κλειστά.
Απαιτούμε από την ελληνική κυβέρνηση:
να ενεργήσει για την άμεση απελευθέρωση όλων των αιχμαλώτων και την επιστροφή των σκαφών του Στόλου της Ελευθερίας
να κλείσει την πρεσβεία του Ισραήλ
να σταματήσει τις ελληνοισραηλινές ασκήσεις, να διακόψει κάθε σχέση με το κράτος-τρομοκράτη.
Καλούμε σε συγκέντρωση διαμαρτυρίας σήμερα, στις 7μμ έξω από την ισραηλινή πρεσβεία.
Τρίτη 25 Μαΐου 2010
ΦΟΙΤΗΤΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ
Ανταλλαγές ψηφοφόρων ΔΑΠ και ΠΑΣΠ
Αύξηση των αριστερών παρατάξεων
Με σχετική αύξηση της αποχής, περίπου 4%, διεξάχθηκαν οι φετινές φοιτητικές εκλογές, μία μέρα πριν την πανεργατική απεργία της Πέμπτης. Για άλλη μία φορά οι παρατάξεις δεν «συμφωνούν» στα συγκεντρωτικά αποτελέσματα, ωστόσο συνηγορούν -με ποσοστιαίες αποκλίσεις- στα εξής:
* Η ΔΑΠ, για 25η χρονιά, διατηρεί την πρωτιά αν και η δύναμή της καταγράφεται με αισθητή μείωση της τάξης του 2,5%.
* Η ΠΑΣΠ αύξησε το ποσοστό της, περίπου, 2,6%. Η μόνη παράταξη που διαφωνεί είναι η αιώνια αντίπαλος η ΔΑΠ που «δίνει» αύξηση 0,75%
* Η ΠΚΣ έχασε περίπου 0,5%, σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά
* Τα ΕΑΑΚ αυξήθηκαν κατά προσέγγιση 0,49%. Η ΠΑΣΠ και η ΔΑΠ τζογάρουν το ποσοστό των ΕΑΑΚ δίνοντας αύξηση 1% και 0,22% αντίστοιχα.
* Η ΑΡΕΝ αύξησε την παρουσία της στα ΑΕΙ κατά περίπου 0,5% ενώ «έπεσε» στα ΤΕΙ
Ενδιαφέροντα συμπεράσματα
...αδιαφορία για την κυβερνητική πολιτική
ην Τετάρτη διεξήχθησαν οι φοιτητικές εκλογές. Στη συγκυρία της κρίσης που βιώνουμε έχει ενδιαφέρον να δούμε τι συσχετισμοί διαμορφώνονται στο φοιτητικό σώμα. Ένα πρώτο και εύκολο συμπέρασμα έχει να κάνει με τη μείωση της συμμετοχής στις εκλογές, πρόκειται για τη πλήρη ταύτιση των φοιτητών με την πολιτική κρίση που φαίνεται να υπάρχει και στην υπόλοιπη κοινωνία. Δεν πρόκειται όμως μόνο για απαξίωση της κεντρικής πολιτικής αλλά και του φοιτητικού συνδικαλισμού. Στο κομμάτι των μεταβολών της πολιτικής επιρροής των παρατάξεων έχουμε μεγάλη πτώση της ΔΑΠ, αύξηση των ποσοστών της ΠΑΣΠ, μικρή πτώση της ΠΚΣ και μικρή αύξηση των ποσοστών ΕΑΑΚ και ΑΡΕΝ. Παρόμοια εικόνα επικράτησε και στα ΤΕΙ , η αύξηση της αποχής ποσοστιαία ήταν ακόμα μεγαλύτερη από αυτή των ΑΕΙ. Οι μεταβολές στα ποσοστά των παρατάξεων στα ΤΕΙ ήταν ίδιες άλλα μικρότερες από αυτές των ΑΕΙ, η μόνη διαφορετική μεταβολή από τα ΑΕΙ ήταν η μικρή πτώση της ΑΡΕΝ.
Όταν έχουμε μειωμένη συμμετοχή στις φοιτητικές εκλογές συνήθως λέμε ότι κερδίζει ο καλύτερός μηχανισμός, σε αυτό το πλαίσιο τα αποτελέσματα μπορούν να ιδωθούν και από την ελπιδοφόρα πλευρά τους. Παρότι ήταν αντιπαράθεση μηχανισμών, οι δυνάμεις που λειτουργούν με αυτούς τους όρους έχασαν. Οι δυνάμεις του δικομματισμού μέσα στα πανεπιστήμια έχασαν, οριακά αλλά έχασαν, αν και το παιχνίδι ήταν στα μέτρα τους. Μεταξύ των ΠΑΣΠ και ΔΑΠ προφανώς τον καλύτερό μηχανισμό τον έχει η παράταξή που βρίσκεται στη κυβέρνηση, η ΔΑΠ είναι λογικό να μην μπορεί να αντέξει οργανωτικά αυτή την αντιπαράθεση, πληρώνει τις συνέπειες της ήττας της Νέας Δημοκρατίας στις εθνικές εκλογές.
Από την άλλη στο κοινωνικό πλαίσιο που βιώνουμε όλες τις τελευταίες μέρες δεν μπορούμε πάρα να χαρακτηρίζουμε ως αποτυχία το γεγονός ότι ο εκπρόσωπος της κυβέρνησης στα πανεπιστήμια βγαίνει κερδισμένος από αυτή την εκλογική μάχη. Χρέος της αριστεράς είναι να καταφέρει να μεταφέρει την κεντρική πολιτική αντιπαράθεση στο φοιτητικό συνδικαλισμό, να καταφέρει να πείσει ότι τα μέτρα κυβέρνησης-ΔΝΤ μας αφορούν, μιλώντας συγκεκριμένα για τις επιπτώσεις που θα έχει η οικονομική πολιτική της κυβέρνησης στην εκπαίδευση και το εργασιακό μέλλον που θέλουν να διαμορφώσουν. Ακόμα να αποκαλύπτει το ρόλο της ΠΑΣΠ σε αυτή την αντιπαράθεση, το ότι πρόκειται για τη φωνή της κυβέρνησης μέσα στα πανεπιστήμια, πάρα το «αριστερό» προφίλ που θέλει να δείχνει, η πιστή στο μονόδρομο των κυβερνητικών μέτρων και της προσφυγής στο ΔΝΤ δεν είναι εύκολο να κρυφτεί, όπως και οι ερμηνείες που δίνει για τους λόγους που οδήγησαν στη κρίση είναι χαρακτηριστικές της αντίληψης τους.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά η πτώση της ΠΚΣ. Σε ένα βαθμό μάλλον πληρώνει ακόμα τη στάση που κράτησε το Δεκέμβρη του 2008 σε συνδυασμό με την παντελή πλέον έλλειψη αυτονομίας από τον κομματικό της φορέα.
Στη κρίση του φοιτητικού συνδικαλισμού που βιώνουμε η αριστερά οφείλει να δώσει απαντήσεις και αυτό δεν είναι εύκολο. Είναι απαραίτητο να ξαναδούμε τις δομές του φοιτητικού κινήματος καθώς και τα δομικά χαρακτηριστικά των ίδιων των αριστερών παρατάξεων, για να μην δούμε και του χρόνου τη συμμετοχή στις εκλογές να πέφτει.
Τζίμης Αργυρός
Ένα μέτωπο (μα ποιο μέτωπο;) για μια αλλαγή (μα ποια αλλαγή;)
Η ανακοίνωση της ΚΟΕ (17/5) δίνει τροφή για σκέψεις. Ευχάριστες ή δυσάρεστες, εξαρτάται από ποια σκοπιά βλέπει κάποιος τα πράγματα.
Τιτλοφορείται «Για ένα μέτωπο αλλαγής» και υπόσχεται ότι «τις επόμενες μέρες η ΚΟΕ θα καταθέσει μια ανοικτή πρόταση συγκρότησης ενός μετώπου αλλαγής της πορείας προς την κοινωνική καταστροφή».
Θα περιμένουμε, βέβαια, την κατάθεση της πρότασης με την ελπίδα ότι θα αποσαφηνίζει πολλά μετέωρα ερωτήματα, που θέτει η χρήση του όρου «αλλαγή» χωρίς οποιοδήποτε επιθετικό προσδιορισμό. Χρήση που η αριστερά, ιδίως η κομμουνιστική, αποφεύγει συνήθως.
Ως τότε, όμως, θα ήταν χρήσιμο να θέσουμε μερικά ερωτήματα, που μπορεί να βοηθήσουν τη συζήτηση.
Αρκεί ο προσδιορισμός ενός μετώπου ως «ανοικτό, πλατύ, λαϊκό» ή της στοχοθεσίας του: «ανατροπή ενός πολιτικού συστήματος ξεπερασμένου, ληστρικού, διεφθαρμένου»;
Αρκεί η περιγραφή «το μέτωπο δεν περιορίζεται στην αριστερά, αφορά τις δυνάμεις, κοινωνικές ή πολιτικές, που επιδιώκουν την πραγματική αντιπαράθεση με το χρεοκοπημένο πολιτικό σύστημα και τις πολιτικές ασφυξίας που εφαρμόζονται»;
Ένα μέτωπο με ποια μέτωπα;
Αν δεν περιορίζεται στην αριστερά ένα τέτοιο μέτωπο, ποιες άλλες πολιτικές δυνάμεις προβλέπεται να συμπεριλάβει; Κι αν αφορά «κοινωνικές ή πολιτικές δυνάμεις», το διαζευτικό «ή» γράφτηκε εκ παραδρομής, ή σημαίνει ότι θα συναχθούν στο μέτωπο άλλοι μεν ως πολιτικές δυνάμεις, δηλαδή συγκροτημένοι ως πολιτικά υποκείμενα, και άλλοι ως κοινωνικές, που μπορεί να σημαίνει και ως «κόσμος» (του ΠΑΣΟΚ, για παράδειγμα, όπως καταχρηστικά λέγεται εν τη ρύμη του λόγου μας συχνά); Πράγμα που θα προσομοίαζε επικίνδυνα με τα σεχταριστικής έμπνευσης μέτωπα, τα οποία συχνά μας προτείνει το ΚΚΕ με θαυμαστή συνέπεια.
Οι διευκρινίσεις αυτές είναι πολύ περισσότερο αναγκαίες, γιατί στην ανακοίνωση της ΚΟΕ δεν γίνεται σαφές ποια είναι η σχέση ανάμεσα στο προτεινόμενο «μέτωπο αλλαγής» και το υφιστάμενο «Μέτωπο Ανατροπής και Αλληλεγγύης». Το «μέτωπο αλλαγής» θα διαδεχθεί το «Μέτωπο Ανατροπής»; Το «Μέτωπο Ανατροπής» θα συμπράξει με άλλες δυνάμεις εντός του «μετώπου αλλαγής»; Και ποια θα είναι η σχέση όλων αυτών με τον ΣΥΡΙΖΑ; Το «Μέτωπο Ανατροπής» είναι κομμάτι του ΣΥΡΙΖΑ και καλεί τον όλο ΣΥΡΙΖΑ στο «μέτωπο αλλαγής»; Θα επιθυμούσε να συνυπάρχει μ’ αυτόν στο «μέτωπο», ή μήπως θα ήθελε να αντικαταστήσει τον ήδη παραπαίοντα (και με δική μας ευθύνη) ΣΥΡΙΖΑ εντός του προτεινόμενου «μετώπου»;
Με ποια αριστερά;
Και μια που αναφέραμε τον ΣΥΡΙΖΑ, ποια είναι η εκτίμηση της ΚΟΕ (και όχι μόνο) για το μέχρι σήμερα κοινό μας σπίτι;
Είναι, εκ πρώτης όψεως, η απαξιωτική μέχρι μηδενισμού εκτίμηση που επιφυλάσσει η ανακοίνωση για την αριστερά εν γένει; «Κατά τη γενική απεργία της 5/5, όπου η κατακραυγή για το πολιτικό σύστημα ήταν πάνδημη, και η αριστερά ήταν μέσα στο κάδρο της απαξίωσης», εκτιμά η ανακοίνωση της ΚΟΕ. Συνεπώς, μάλλον δεν εξαιρείται ο ΣΥΡΙΖΑ.
Πώς γίνεται, όμως, αυτή η αριστερά να τοποθετείται στο κάδρο της απαξίωσης και να είναι η ίδια που έκανε το παν για να είναι πάνδημη η κατακραυγή στις 5/5 και να παρίσταται αυτοπροσώπως, σύσσωμη, σωματικά παρούσα σ’ αυτή την πάνδημη κατακραυγή; Να είναι αναπόσπαστο μέρος της, η ίδια και όχι μόνο «ο κόσμος της»;
Η απάντηση που δίνει η ανακοίνωση της ΚΟΕ δεν είναι σαφής και απαλλαγμένη αντιφάσεων: «Στην εποχή που είμαστε και με την αριστερά που υπάρχει, δεν περιμένουμε ότι η αριστερά θα σώσει την κοινωνία. Ανάποδα, η κοινωνία είτε θα αναδείξει άλλο ρόλο για την αριστερά, είτε θα την περιθωριοποιήσει»...
Αν αντιλαμβανόμαστε ορθά αυτή την αποστροφή, η αριστερά, στο σύνολό της, όχι μόνο δεν μπορεί να ελπίζει ότι θα «σώσει» την κοινωνία, αλλά δεν φαίνεται ικανή ούτε τον εαυτό της να διασώσει. Η μόνη ελπίδα της είναι η κοινωνία, η οποία μοιάζει να αναπτύσσει με την αριστερά μια μάλλον εργαλειακή σχέση.
Η αριστερά κινείται σε κάποιο παράλληλο σύμπαν με αυτό της κοινωνίας, ή μήπως είναι σαρξ εκ της σαρκός της; Η πολιτικά συγκροτημένη αριστερά προκύπτει ως πολιτική έκφραση μιας κοινωνίας -για την ακρίβεια, κάποιων τάξεων- μέσα στην κοινωνία, ή βρίσκεται κάπου αλλού και περιμένει να της ανατεθεί από την κοινωνία κάποιος ρόλος;
Υπαινιγμοί πρωτοπορίας
Μήπως η απαξιωτική αποστροφή αυτή δεν αφορά το σύνολο της αριστεράς, αλλά υποθέτει σιωπηρή εξαίρεση ενός πρωτοπόρου τμήματός της; Το οποίο, προφανώς, συνειδητοποίησε γρηγορότερα και καθαρότερα από τα άλλα την κοινωνική ανάγκη και την ανάγκη του αντίστοιχου οδηγητικού ρόλου; Σ’ αυτή την περίπτωση, δεν πρόκειται για μια κοινωνία που αναδεικνύει έναν «άλλο ρόλο» για την αριστερά, αλλά μάλλον για ένα τμήμα της αριστεράς, που της τον υποδεικνύει.
Αν είναι έτσι, χωράει πολλή συζήτηση. Αν τεθεί, όμως, το ζήτημα με τους σχεδόν σωτηριολογικούς όρους της ανακοίνωσης (ποιος «σώζει» ποιον κ.τλ.), η συζήτηση μάλλον κινδυνεύει να παρεκτραπεί σ΄ ένα χωρίς νόημα κουβεντολόι γύρω από το ελάχιστα προωθητικό ερώτημα ποιο ακριβώς τμήμα της αριστεράς κατέχει τη συνταγή για το «μοναδικό δρόμο ελπίδας και διεξόδου». Ήδη το επίθετο «μοναδικός» ηχεί παράξενα μέσα στο κενό που αφήνει η διαπίστωση της ανακοίνωσης ότι έχουμε μια συνολικά απαξιωμένη αριστερά.
Μας χρειάζεται ο ΣΥΡΙΖΑ;
Η μόνη βεβαιότητα που διακηρύξαμε ότι έχουμε όλοι όσοι συνδημιουργήσαμε τον ΣΥΡΙΖΑ, ήταν πως κανείς μας δεν είχε την παραλυτική βεβαιότητα ότι κατέχει την απόλυτη αλήθεια ή τη μοναδική. Γι’ αυτό, άλλωστε, αποφασίσαμε να συμπράξουμε, μήπως και τη γεννήσουμε -μαζί με την ελπίδα μιας ενότητας σε στέρεη βάση. «Χώρος διαλόγου και κοινής δράσης» ονομάστηκε το πρώτο μας βήμα. Άλλαξε κάτι από τότε, τουλάχιστον ως προς αυτή την υπόθεση;
«Τα ερωτήματα περί διάσπασης, νέου φορέα ή ψηφοδελτίου, αποχώρησης από τον ΣΥΡΙΖΑ κ.λπ., αν δεν είναι κατευθυνόμενα, είναι αφελή», υποστηρίζεται στην ανακοίνωση της ΚΟΕ ως πρωθύστερη απάντηση στο σχετικό ερώτημα. Γιατί τόση διπλωματικότητα, όμως, στις διατυπώσεις;
Ας υποθέσουμε ότι δεν είναι κατευθυνόμενα. Γιατί θα έπρεπε να είναι απλώς «αφελή»; Δεν θα μπορούσε να είναι «ψευδή», «αναληθή», «αβάσιμα», «αστήριχτα», «κακόβουλα»... Είναι τόσο πλούσια η ρημάδα η γλώσσα μας, που η αβίαστη χρήση της θα μπορούσε να βάλει τους πάντες στη θέση τους.
Δεν χρωστάμε, άραγε, όλοι μας μια ευθεία απάντηση σε όλους τους συντρόφους και τις συντρόφισσες, σε όλους τους αγωνιστές και τις αγωνίστριες, που πίστεψαν και πιστεύουν στον ΣΥΡΙΖΑ και έδωσαν κομμάτια απ’ τη ζωή τους γι’ αυτόν;
Χ. Γεωργούλας
Τιτλοφορείται «Για ένα μέτωπο αλλαγής» και υπόσχεται ότι «τις επόμενες μέρες η ΚΟΕ θα καταθέσει μια ανοικτή πρόταση συγκρότησης ενός μετώπου αλλαγής της πορείας προς την κοινωνική καταστροφή».
Θα περιμένουμε, βέβαια, την κατάθεση της πρότασης με την ελπίδα ότι θα αποσαφηνίζει πολλά μετέωρα ερωτήματα, που θέτει η χρήση του όρου «αλλαγή» χωρίς οποιοδήποτε επιθετικό προσδιορισμό. Χρήση που η αριστερά, ιδίως η κομμουνιστική, αποφεύγει συνήθως.
Ως τότε, όμως, θα ήταν χρήσιμο να θέσουμε μερικά ερωτήματα, που μπορεί να βοηθήσουν τη συζήτηση.
Αρκεί ο προσδιορισμός ενός μετώπου ως «ανοικτό, πλατύ, λαϊκό» ή της στοχοθεσίας του: «ανατροπή ενός πολιτικού συστήματος ξεπερασμένου, ληστρικού, διεφθαρμένου»;
Αρκεί η περιγραφή «το μέτωπο δεν περιορίζεται στην αριστερά, αφορά τις δυνάμεις, κοινωνικές ή πολιτικές, που επιδιώκουν την πραγματική αντιπαράθεση με το χρεοκοπημένο πολιτικό σύστημα και τις πολιτικές ασφυξίας που εφαρμόζονται»;
Ένα μέτωπο με ποια μέτωπα;
Αν δεν περιορίζεται στην αριστερά ένα τέτοιο μέτωπο, ποιες άλλες πολιτικές δυνάμεις προβλέπεται να συμπεριλάβει; Κι αν αφορά «κοινωνικές ή πολιτικές δυνάμεις», το διαζευτικό «ή» γράφτηκε εκ παραδρομής, ή σημαίνει ότι θα συναχθούν στο μέτωπο άλλοι μεν ως πολιτικές δυνάμεις, δηλαδή συγκροτημένοι ως πολιτικά υποκείμενα, και άλλοι ως κοινωνικές, που μπορεί να σημαίνει και ως «κόσμος» (του ΠΑΣΟΚ, για παράδειγμα, όπως καταχρηστικά λέγεται εν τη ρύμη του λόγου μας συχνά); Πράγμα που θα προσομοίαζε επικίνδυνα με τα σεχταριστικής έμπνευσης μέτωπα, τα οποία συχνά μας προτείνει το ΚΚΕ με θαυμαστή συνέπεια.
Οι διευκρινίσεις αυτές είναι πολύ περισσότερο αναγκαίες, γιατί στην ανακοίνωση της ΚΟΕ δεν γίνεται σαφές ποια είναι η σχέση ανάμεσα στο προτεινόμενο «μέτωπο αλλαγής» και το υφιστάμενο «Μέτωπο Ανατροπής και Αλληλεγγύης». Το «μέτωπο αλλαγής» θα διαδεχθεί το «Μέτωπο Ανατροπής»; Το «Μέτωπο Ανατροπής» θα συμπράξει με άλλες δυνάμεις εντός του «μετώπου αλλαγής»; Και ποια θα είναι η σχέση όλων αυτών με τον ΣΥΡΙΖΑ; Το «Μέτωπο Ανατροπής» είναι κομμάτι του ΣΥΡΙΖΑ και καλεί τον όλο ΣΥΡΙΖΑ στο «μέτωπο αλλαγής»; Θα επιθυμούσε να συνυπάρχει μ’ αυτόν στο «μέτωπο», ή μήπως θα ήθελε να αντικαταστήσει τον ήδη παραπαίοντα (και με δική μας ευθύνη) ΣΥΡΙΖΑ εντός του προτεινόμενου «μετώπου»;
Με ποια αριστερά;
Και μια που αναφέραμε τον ΣΥΡΙΖΑ, ποια είναι η εκτίμηση της ΚΟΕ (και όχι μόνο) για το μέχρι σήμερα κοινό μας σπίτι;
Είναι, εκ πρώτης όψεως, η απαξιωτική μέχρι μηδενισμού εκτίμηση που επιφυλάσσει η ανακοίνωση για την αριστερά εν γένει; «Κατά τη γενική απεργία της 5/5, όπου η κατακραυγή για το πολιτικό σύστημα ήταν πάνδημη, και η αριστερά ήταν μέσα στο κάδρο της απαξίωσης», εκτιμά η ανακοίνωση της ΚΟΕ. Συνεπώς, μάλλον δεν εξαιρείται ο ΣΥΡΙΖΑ.
Πώς γίνεται, όμως, αυτή η αριστερά να τοποθετείται στο κάδρο της απαξίωσης και να είναι η ίδια που έκανε το παν για να είναι πάνδημη η κατακραυγή στις 5/5 και να παρίσταται αυτοπροσώπως, σύσσωμη, σωματικά παρούσα σ’ αυτή την πάνδημη κατακραυγή; Να είναι αναπόσπαστο μέρος της, η ίδια και όχι μόνο «ο κόσμος της»;
Η απάντηση που δίνει η ανακοίνωση της ΚΟΕ δεν είναι σαφής και απαλλαγμένη αντιφάσεων: «Στην εποχή που είμαστε και με την αριστερά που υπάρχει, δεν περιμένουμε ότι η αριστερά θα σώσει την κοινωνία. Ανάποδα, η κοινωνία είτε θα αναδείξει άλλο ρόλο για την αριστερά, είτε θα την περιθωριοποιήσει»...
Αν αντιλαμβανόμαστε ορθά αυτή την αποστροφή, η αριστερά, στο σύνολό της, όχι μόνο δεν μπορεί να ελπίζει ότι θα «σώσει» την κοινωνία, αλλά δεν φαίνεται ικανή ούτε τον εαυτό της να διασώσει. Η μόνη ελπίδα της είναι η κοινωνία, η οποία μοιάζει να αναπτύσσει με την αριστερά μια μάλλον εργαλειακή σχέση.
Η αριστερά κινείται σε κάποιο παράλληλο σύμπαν με αυτό της κοινωνίας, ή μήπως είναι σαρξ εκ της σαρκός της; Η πολιτικά συγκροτημένη αριστερά προκύπτει ως πολιτική έκφραση μιας κοινωνίας -για την ακρίβεια, κάποιων τάξεων- μέσα στην κοινωνία, ή βρίσκεται κάπου αλλού και περιμένει να της ανατεθεί από την κοινωνία κάποιος ρόλος;
Υπαινιγμοί πρωτοπορίας
Μήπως η απαξιωτική αποστροφή αυτή δεν αφορά το σύνολο της αριστεράς, αλλά υποθέτει σιωπηρή εξαίρεση ενός πρωτοπόρου τμήματός της; Το οποίο, προφανώς, συνειδητοποίησε γρηγορότερα και καθαρότερα από τα άλλα την κοινωνική ανάγκη και την ανάγκη του αντίστοιχου οδηγητικού ρόλου; Σ’ αυτή την περίπτωση, δεν πρόκειται για μια κοινωνία που αναδεικνύει έναν «άλλο ρόλο» για την αριστερά, αλλά μάλλον για ένα τμήμα της αριστεράς, που της τον υποδεικνύει.
Αν είναι έτσι, χωράει πολλή συζήτηση. Αν τεθεί, όμως, το ζήτημα με τους σχεδόν σωτηριολογικούς όρους της ανακοίνωσης (ποιος «σώζει» ποιον κ.τλ.), η συζήτηση μάλλον κινδυνεύει να παρεκτραπεί σ΄ ένα χωρίς νόημα κουβεντολόι γύρω από το ελάχιστα προωθητικό ερώτημα ποιο ακριβώς τμήμα της αριστεράς κατέχει τη συνταγή για το «μοναδικό δρόμο ελπίδας και διεξόδου». Ήδη το επίθετο «μοναδικός» ηχεί παράξενα μέσα στο κενό που αφήνει η διαπίστωση της ανακοίνωσης ότι έχουμε μια συνολικά απαξιωμένη αριστερά.
Μας χρειάζεται ο ΣΥΡΙΖΑ;
Η μόνη βεβαιότητα που διακηρύξαμε ότι έχουμε όλοι όσοι συνδημιουργήσαμε τον ΣΥΡΙΖΑ, ήταν πως κανείς μας δεν είχε την παραλυτική βεβαιότητα ότι κατέχει την απόλυτη αλήθεια ή τη μοναδική. Γι’ αυτό, άλλωστε, αποφασίσαμε να συμπράξουμε, μήπως και τη γεννήσουμε -μαζί με την ελπίδα μιας ενότητας σε στέρεη βάση. «Χώρος διαλόγου και κοινής δράσης» ονομάστηκε το πρώτο μας βήμα. Άλλαξε κάτι από τότε, τουλάχιστον ως προς αυτή την υπόθεση;
«Τα ερωτήματα περί διάσπασης, νέου φορέα ή ψηφοδελτίου, αποχώρησης από τον ΣΥΡΙΖΑ κ.λπ., αν δεν είναι κατευθυνόμενα, είναι αφελή», υποστηρίζεται στην ανακοίνωση της ΚΟΕ ως πρωθύστερη απάντηση στο σχετικό ερώτημα. Γιατί τόση διπλωματικότητα, όμως, στις διατυπώσεις;
Ας υποθέσουμε ότι δεν είναι κατευθυνόμενα. Γιατί θα έπρεπε να είναι απλώς «αφελή»; Δεν θα μπορούσε να είναι «ψευδή», «αναληθή», «αβάσιμα», «αστήριχτα», «κακόβουλα»... Είναι τόσο πλούσια η ρημάδα η γλώσσα μας, που η αβίαστη χρήση της θα μπορούσε να βάλει τους πάντες στη θέση τους.
Δεν χρωστάμε, άραγε, όλοι μας μια ευθεία απάντηση σε όλους τους συντρόφους και τις συντρόφισσες, σε όλους τους αγωνιστές και τις αγωνίστριες, που πίστεψαν και πιστεύουν στον ΣΥΡΙΖΑ και έδωσαν κομμάτια απ’ τη ζωή τους γι’ αυτόν;
Χ. Γεωργούλας
Τον πνίγει το... δίκιο του εργοδότη
Ο κ. ΒΓΕΝΟΠΟΥΛΟΣ ΕΒΓΑΛΕ ΚΙΟΛΑΣ ΤΟ ΔΙΚΟ ΤΟΥ ΠΟΡΙΣΜΑ
ΓΙΑ ΤΗ ΔΟΛΟΦΟΝΙΚΗ ΠΥΡΚΑΓΙΑ ΣΤΗ MARFIN ΤΗΣ ΟΔΟΥ ΣΤΑΔΙΟΥ
Με μια ολοσέλιδη καταχώριση στις ημερήσιες (19/5) εφημερίδες, μηδέ των εφημερίδων που διανέμονται δωρεάν εξαιρουμένων, ο κ. Α. Βγενόπουλος βγάζει το δικό του πόρισμα για τη δολοφονική πυρκαγιά στο κατάστημα της οδού Σταδίου της Marfin.
Από ανησυχία (ή εφησυχασμό; – θα δείξει...) για την πορεία των δικαστικών ερευνών, ο κ. Βγενόπουλος επιχειρεί με ένα προσωπικό «μήνυμα προς όλους τους εργαζόμενους της τράπεζας», το οποίο μοιάζει περισσότερο με... διάγγελμα προς τον ελληνικό λαό, να επηρεάσει αποφασιστικά τη διαμόρφωση της κοινής γνώμης και να βάλει τη δική του σφραγίδα στην ερμηνεία των τραγικών γεγονότων της 5ης Μαΐου. Γιατί, όποιο κι αν είναι το πόρισμα της δικαστικής έρευνας, όση δημοσιότητα κι αν πάρει αυτό, είναι βέβαιο ότι δεν θα μπορέσει να υπερκαλύψει την πανάκριβη επικοινωνιακή επίθεση του κ. Βγενόπουλου, που θα πρέπει να κόστισε ένα σωρό λεφτά στους μετόχους της Marfin.
Δεν σιωπά ούτε μπροστά
σε τάφους
Ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζει την όλη υπόθεση, μάλλον διαψεύδει την εκτίμησή μας («Εποχή» 9/5) ότι η αλαζονεία του κ. Βγενόπουλου είναι συγκρίσιμη με την αλαζονεία όσων έβαλαν τη δολοφονική φωτιά. Ο κ. Βγενόπουλος δεν συγκρίνεται με τίποτα και με κανέναν. Αν εκείνοι λούφαξαν τρομαγμένοι από το μέγεθος της πράξης τους, αυτός δεν έχει τέτοιες αναστολές. Τον πνίγει το δίκιο του εργοδότη, δεν μπορεί να σωπάσει –ούτε μπροστά σε τάφους.
«Ολοκλήρωσα σήμερα τη δική μου έρευνα για τις συνθήκες», μας πληροφορεί από τις πρώτες κιόλας αράδες. Χωρίς να αφήνει αμφιβολία ότι βαθιά του πεποίθηση είναι πως, σε μια κοινωνία όπου ιδιωτικοποιούνται τα πάντα, θα μπορούσε κάλλιστα να ιδιωτικοποιηθεί και η απονομή δικαιοσύνης. Γιατί όχι;
Στο «μήνυμά» του ξεχωρίζουν, έστω κι αν είναι δευτερεύουσας σημασίας εν προκειμένω, οι εξοργιστικές για κάθε νοήμονα, προσπάθειές του να αγιογραφήσει τον εαυτό το και την εταιρία του ως «παράδειγμα εργοδοσίας που έχει άριστες σχέσεις με την πλειοψηφία των εργαζομένων», τα αιτήματα των οποίων «ικανοποιούνται πάντα, στο βαθμό που αυτό είναι εφικτό»! Και η οποία δεν θέτει «οποιαδήποτε μορφής εμπόδια για όποιον εργαζόμενο θέλει να απεργήσει». Τυμβωρυχώντας, μάλιστα, γράφει ότι «Οι διασωθέντες συνάδελφοι με διαβεβαιώνουν ότι ουδείς τους πίεσε ή τους πιέζει να μην απεργήσουν» (Γιάννης κερνάει και Γιάννης πίνει...)
Είναι υπερήφανος
Φτάνει στο σημείο δε να εμφανίσει το κατάστημα της οδού Σταδίου σαν... αυτοδιαχειριζόμενο, όπου οι εργαζόμενοι, χωρίς διεύθυνση, χωρίς εργοδοσία, αποφασίζουν αν θα μείνει ανοιχτό ή αν θα κλείσει: «Όταν ανησύχησαν από την επίθεση στο απέναντι βιβλιοπωλείο, πήραν την απόφαση ότι ήταν πιο ασφαλές να μείνουν μέσα στο κατάστημα». Εξαντλώντας, μάλιστα, οποιαδήποτε όρια ανοχής της αλαζονικής συμπεριφοράς του δηλώνει γι’ αυτούς: «Είμαι υπερήφανος (...) που την ώρα που οι δολοφόνοι χτυπούσαν με βαριοπούλες το τζάμι, το πρώτο μέλημά τους ήταν να βάλουν τις επιταγές των πελατών στο χρηματοκιβώτιο», χαρακτηρίζοντας την κίνηση αυτή «γενναία πράξη»!
Το σημαντικό και κύριο, ωστόσο, στο «μήνυμα» – διάγγελμα του κ. Βγενόπουλου είναι ότι έβγαλε ήδη το δικό του πόρισμα. Όχι μόνο για τη στάση των υπαλλήλων (και άντε να τον διαψεύσουν...), αλλά και για την επάρκεια των μέτρων ασφαλείας του καταστήματος, για την ύπαρξη εξόδου κινδύνου (που δεν χρησιμοποιήθηκε – γιατί άραγε;), για το είδος του εμπρησμού («μη συνηθισμένες βόμβες μολότοφ» και «ειδικό εύφλεκτο υλικό, που προκαλεί άμεσα πυκνό καπνό και συνθήκες ασφυξίας»).
Με τον παρά του
Ή, λοιπόν, έχει πάρα πολύ καλή πρόσβαση στο υλικό του ανακριτικού της Πυροσβεστικής και στα αρχεία των ανακριτικών αρχών, ή μετείχε κι ο ίδιος στις έρευνες, πράγμα που απαγορεύεται από το νόμο.
Ή –και το πιθανότερο– απλώς ο κ. Βγενόπουλος επιχειρεί να προκαταλάβει και την έρευνα, αλλά και την κοινή γνώμη, πιστεύοντας ότι «με τον παρά του και την κυρά του» μπορεί να κάνει ό,τι θέλει. Πολύ περισσότερο την κοινή γνώμη και τη δικαιοσύνη...
Γι’ αυτό και ηχούν υποκριτικά, μετά από όλα αυτά και άλλα τέτοια δακρύβρεκτα, όσα ως επίλογο στο πόνημά του αναφέρει για την ανάγκη «να εξετασθεί με ηρεμία, ειλικρίνεια, και σε βάθος από όλες τις αρμόδιες αρχές» η υπόθεση.
Εκείνο που δεν μας λέει, όμως, είναι γιατί μπήκε στον κόπο και στα έξοδα να στείλει στο πανελλήνιο το «μήνυμά» του διαταράσσοντας την ηρεμία, την ειλικρίνεια και τη σε βάθος εξέταση της υπόθεσης. Και, βέβαια, αποφεύγει να μας πει, επίσης, αν δεσμεύεται να κάνει την ίδια ακριβώς δαπάνη για να δημοσιευτεί παντού το πόρισμα των ανακριτικών αρχών, εάν και εφόσον είναι επιβαρυντικό για την εργοδοσία της Marfin.
Χ. Γ.
Η μη εκλογή του Φώτη Κουβέλη άνοιξε νέο κύκλο αντιπαράθεσης
Την περασμένη Κυριακή η εφημερίδα “Αυγή” φιλοξένησε τον κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο του ΣΥΡΙΖΑ Φώτη Κουβέλη. Όταν ο δημοσιογράφος τον ρώτησε τι πρέπει να αποσαφηνίσει το συνέδριο του Συνασπισμού για τον ΣΥΡΙΖΑ, ο Φ. Κουβέλης επανέλαβε για πολλοστή φορά ότι ο ΣΥΝ δεν πρέπει να διολισθήσει στη διαμόρφωση ενός ΣΥΡΙΖΑ ο οποίος θα έχει δομές κόμματος. Στη συνέχεια απάντησε καταφατικά στην ερώτηση αν φοβάται την εκδοχή της διάσπασης του Συνασπισμού. “Ναι” είπε. “Στο βαθμό που τα χαρακτηριστικά του ΣΥΝ -αριστερός ευρωπαϊσμός, εμμονή στο δημοκρατικό δρόμο για τον σοσιαλισμό, αριστερός ριζοσπαστικός μεταρρυθμισμός- αλλοιώνονται, τότε πράγματι, κινδυνεύει να υπάρξει διάσπαση της πολιτικής ενότητας, της συλλογικότητας και της λειτουργίας του κόμματος”. Σε συνέντευξή του στα χθεσινά «Νέα» κάνει ένα ακόμη, μάλλον ποιοτικό βήμα, ζητώντας την απεμπλοκή του ΣΥΝ από τον ΣΥΡΙΖΑ, ενώ επαναλαμβάνει ότι υπάρχει κίνδυνος διάσπασης του Συνασπισμού. Ο Φώτης Κουβέλης έθεσε για άλλη μια φορά με δημόσιο τρόπο τις... κόκκινες γραμμές της τάσης του. Είναι, όμως, πράγματι πιθανή η εκδοχή της ρήξης στο συνέδριο του Συνασπισμού; Όσοι γνωρίζουν καλά τα της Κουμουνδούρου διστάζουν να δώσουν καταφατική απάντηση. Θέτουν, όμως, αρκετά ερωτήματα.
Η Ανανεωτική Πτέρυγα είναι εδώ και καιρό σε βαθιά κρίση. Αποδυναμωμένη πολιτικά και οργανωτικά, διασπασμένη μετά την αποχώρηση πολλών μελών της, αμήχανη μπροστά στις δραματικές εξελίξεις που ανέτρεψαν τον πυρήνα της πολιτικής της πρότασης, αναζητά νέο ρόλο εντός ή και εκτός κόμματος. Ορισμένα στελέχη της Πτέρυγας επιμένουν ότι ο κύκλος του Συνασπισμού έχει οριστικά κλείσει και χρειάζεται να αναζητηθεί άλλος πολιτικός δρόμος έκφρασης του συγκεκριμένου ρεύματος. Οι «πράσινες» αναζητήσεις, δηλαδή η με κάποιο τρόπο σύγκλιση με τους Οικολόγους Πράσινους, συγκινούν μέρος της Α.Π., αλλά όχι όλους. Άλλωστε, εδώ και καιρό και οι ίδιοι υποστηρίζουν ότι απουσιάζει το πολιτικό σχέδιο ή ότι είναι εγκλωβισμένοι μέσα σε αδιέξοδα. Σημαντικό μέρος της κομματικής τους βάσης είτε απομακρύνεται, είτε προτείνει μετ‘ επιτάσεως την αποχώρηση από τον Συνασπισμό. Η ηγεσία της Ανανεωτικής Πτέρυγας πιέζεται από το κλίμα, αλλά και από τα διλήμματα που η ίδια έχει δημιουργήσει και θέσει. Στον ηγετικό πυρήνα, υπάρχουν αυτοί που επιμένουν ότι «ο Συνασπισμός είναι το σπίτι μας» και αυτοί που υιοθετούν ακραίες λύσεις. «Ήρθε η ώρα της αποχώρησης» λένε, θέτοντας ως κατάλληλη χρονική στιγμή τη λήξη του συνεδρίου.
Η μη εκλογή του Φώτη Κουβέλη, ως συνέδρου με δικαίωμα ψήφου από την οργάνωση Καλλιθέας, ενίσχυσε τις τάσεις φυγής, αλλά και αυτούς στο εσωτερικό της «πτέρυγας», που εδώ και καιρό είναι με το ενάμιση πόδι έξω από το κόμμα. Ούτε οι δηλώσεις αλληλεγγύης του προέδρου του κόμματος Αλέξη Τσίπρα, δεν μπόρεσαν να κατευνάσουν την... οργή των «ανανεωτικών». Ο Σπύρος Λυκούδης μίλησε για αθλιότητα, ενώ δεν άφησε στο απυρόβλητο την ηγεσία. Μίλησε για διχαστικό κλίμα, για προπηλακισμούς που οδηγούν μέλη του κόμματος σε αποχώρηση, αλλά και για ευθύνες που είναι δεδομένες με την απόφαση για συνέδριο. Ο ίδιος ο Φώτης Κουβέλης μίλησε για μιζέρια και είπε ότι το κόμμα βρίσκεται μακριά από αυτά που αξιώνει η κοινωνία. Η Αριστερή Ανασύνθεση, που τα μέλη της... ανέλαβαν την ευθύνη της μη εκλογής Φ. Κουβέλη από την οργάνωση Καλλιθέας, με ανακοίνωσή της υπενθύμισε μια σειρά από δηλώσεις που έχει κάνει το τελευταίο διάστημα ο Φ. Κουβέλης. Στην ίδια ανακοίνωση ασκούν κριτική στην ηγεσία του κόμματος «...Δυστυχώς, για άλλη μια ακόμα φορά η ηγεσία του κόμματος έχει λάθος στόχο. Με την άνευ προηγουμένου νεοαυταρχική τακτική της και τα συντονισμένα δημοσιεύματα επιτίθεται στην μικρότερη τάση του κόμματος, χωρίς να κάνει τον κόπο να εξηγήσει γιατί και πώς η βάση του κόμματος καταψήφισε τον σ. Φώτη Κουβέλη...»
Η Ανανεωτική Πτέρυγα, μάλλον, βρίσκεται μπροστά σε ένα κρίσιμο δίλημμα. Ή θα παραμείνει στο κόμμα, αναζητώντας και εκβιάζοντας ισορροπίες και συμβιβασμούς, αποδεχόμενη όμως στην πράξη τον μειοψηφικό της ρόλο, ή θα κάνει το αποφασιστικό βήμα της αποχώρησης, που για πολλούς -ακόμα και στο εσωτερικό της- είναι βήμα στο κενό. Δύσκολα κανείς μπορεί να φανταστεί τον Φώτη Κουβέλη, για παράδειγμα, να γίνεται συναρχηγός των οικολόγων - πρασίνων ή να αναζητά στις σημερινές συνθήκες σημεία σύγκλισης με το ΠΑΣΟΚ.
Η Ανανεωτική Πτέρυγα είναι εδώ και καιρό σε βαθιά κρίση. Αποδυναμωμένη πολιτικά και οργανωτικά, διασπασμένη μετά την αποχώρηση πολλών μελών της, αμήχανη μπροστά στις δραματικές εξελίξεις που ανέτρεψαν τον πυρήνα της πολιτικής της πρότασης, αναζητά νέο ρόλο εντός ή και εκτός κόμματος. Ορισμένα στελέχη της Πτέρυγας επιμένουν ότι ο κύκλος του Συνασπισμού έχει οριστικά κλείσει και χρειάζεται να αναζητηθεί άλλος πολιτικός δρόμος έκφρασης του συγκεκριμένου ρεύματος. Οι «πράσινες» αναζητήσεις, δηλαδή η με κάποιο τρόπο σύγκλιση με τους Οικολόγους Πράσινους, συγκινούν μέρος της Α.Π., αλλά όχι όλους. Άλλωστε, εδώ και καιρό και οι ίδιοι υποστηρίζουν ότι απουσιάζει το πολιτικό σχέδιο ή ότι είναι εγκλωβισμένοι μέσα σε αδιέξοδα. Σημαντικό μέρος της κομματικής τους βάσης είτε απομακρύνεται, είτε προτείνει μετ‘ επιτάσεως την αποχώρηση από τον Συνασπισμό. Η ηγεσία της Ανανεωτικής Πτέρυγας πιέζεται από το κλίμα, αλλά και από τα διλήμματα που η ίδια έχει δημιουργήσει και θέσει. Στον ηγετικό πυρήνα, υπάρχουν αυτοί που επιμένουν ότι «ο Συνασπισμός είναι το σπίτι μας» και αυτοί που υιοθετούν ακραίες λύσεις. «Ήρθε η ώρα της αποχώρησης» λένε, θέτοντας ως κατάλληλη χρονική στιγμή τη λήξη του συνεδρίου.
Η μη εκλογή του Φώτη Κουβέλη, ως συνέδρου με δικαίωμα ψήφου από την οργάνωση Καλλιθέας, ενίσχυσε τις τάσεις φυγής, αλλά και αυτούς στο εσωτερικό της «πτέρυγας», που εδώ και καιρό είναι με το ενάμιση πόδι έξω από το κόμμα. Ούτε οι δηλώσεις αλληλεγγύης του προέδρου του κόμματος Αλέξη Τσίπρα, δεν μπόρεσαν να κατευνάσουν την... οργή των «ανανεωτικών». Ο Σπύρος Λυκούδης μίλησε για αθλιότητα, ενώ δεν άφησε στο απυρόβλητο την ηγεσία. Μίλησε για διχαστικό κλίμα, για προπηλακισμούς που οδηγούν μέλη του κόμματος σε αποχώρηση, αλλά και για ευθύνες που είναι δεδομένες με την απόφαση για συνέδριο. Ο ίδιος ο Φώτης Κουβέλης μίλησε για μιζέρια και είπε ότι το κόμμα βρίσκεται μακριά από αυτά που αξιώνει η κοινωνία. Η Αριστερή Ανασύνθεση, που τα μέλη της... ανέλαβαν την ευθύνη της μη εκλογής Φ. Κουβέλη από την οργάνωση Καλλιθέας, με ανακοίνωσή της υπενθύμισε μια σειρά από δηλώσεις που έχει κάνει το τελευταίο διάστημα ο Φ. Κουβέλης. Στην ίδια ανακοίνωση ασκούν κριτική στην ηγεσία του κόμματος «...Δυστυχώς, για άλλη μια ακόμα φορά η ηγεσία του κόμματος έχει λάθος στόχο. Με την άνευ προηγουμένου νεοαυταρχική τακτική της και τα συντονισμένα δημοσιεύματα επιτίθεται στην μικρότερη τάση του κόμματος, χωρίς να κάνει τον κόπο να εξηγήσει γιατί και πώς η βάση του κόμματος καταψήφισε τον σ. Φώτη Κουβέλη...»
Η Ανανεωτική Πτέρυγα, μάλλον, βρίσκεται μπροστά σε ένα κρίσιμο δίλημμα. Ή θα παραμείνει στο κόμμα, αναζητώντας και εκβιάζοντας ισορροπίες και συμβιβασμούς, αποδεχόμενη όμως στην πράξη τον μειοψηφικό της ρόλο, ή θα κάνει το αποφασιστικό βήμα της αποχώρησης, που για πολλούς -ακόμα και στο εσωτερικό της- είναι βήμα στο κενό. Δύσκολα κανείς μπορεί να φανταστεί τον Φώτη Κουβέλη, για παράδειγμα, να γίνεται συναρχηγός των οικολόγων - πρασίνων ή να αναζητά στις σημερινές συνθήκες σημεία σύγκλισης με το ΠΑΣΟΚ.
Ανάγκη νέου ενωτικού και προωθητικού πλαισίου για τον ΣΥΡΙΖΑ
Την ανάγκη ενός νέου πολιτικού πλαισίου του ΣΥΡΙΖΑ, που θα επιβεβαιώνει τα ήδη συμφωνηθέντα και ταυτόχρονα θα τα επικαιροποιεί, προτείνουν αρκετοί εντός του σχήματος, ώστε να υπάρξει ένα νέο ξεκίνημα. Ένα νέο ξεκίνημα που θα στηρίζεται στην συλλογικότητα, την επανάκτηση της εμπιστοσύνης και της αλληλεγγύης ανάμεσα στις δυνάμεις που τον συναποτελούν. Άλλωστε, οι οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις δεν αφήνουν και πολλά περιθώρια για να συνεχιστούν τα φαινόμενα κρίσης, που πλέον είναι ορατά σε ευρύτερα κοινωνικά στρώματα.
Οι αυξημένοι τόνοι αντιπαράθεσης εντός του ΣΥΡΙΖΑ, οι σοβαρές καθυστερήσεις στην υλοποίηση αποφάσεων, η αδράνεια ως προς τις εντελώς απαραίτητες δράσεις στη συγκυρία, αλλά και οι πολλές και διαφορετικές εκφορές πολιτικού λόγου, στήνουν σκηνικό αναντίστοιχο με τις απαιτήσεις των καιρών. Κοινή διαπίστωση όλων, ωστόσο, είναι ότι λείπουν όσα περιμένει εύλογα ο κόσμος του ΣΥΡΙΖΑ, που έχει επενδύσει σε αυτή την προσπάθεια. Πολλές από τις δημόσιες τοποθετήσεις ή τις κινήσεις που γίνονται, τροφοδοτούν το κλίμα άγονης εσωστρέφειας ή διαμορφώνουν συνθήκες που ευνοούν ξεχωριστές διαδρομές. Υπό αυτή την έννοια είναι εύλογες οι ανησυχίες των μελών του ΣΥΡΙΖΑ, που παρακολουθούν, χωρίς να μπορούν να παρέμβουν, σε εξελίξεις που δυναμιτίζουν τη συνοχή του.
Οι ξεχωριστές συγκεντρώσεις, οι πολιτικές κινήσεις που δεν έχουν προκύψει μέσα από συλλογικές διαδικασίες, όπως, για παράδειγμα, η συνάντηση με τον Αντώνη Σαμαρά, οι αλληλοκαταγγελίες έχουν αποδυναμώσει τη λειτουργία του ΣΥΡΙΖΑ, που περιορίζεται κυρίως σε κινήσεις κορυφής, παρά τις προσπάθειες πολλών τοπικών οργανώσεων για εξωστρεφή πολιτική και κοινωνική δράση.
Απτό δείγμα της δημόσιας εικόνας του ΣΥΡΙΖΑ και οι δημοσκοπήσεις. Οι περισσότερες τοποθετούν τον ΣΥΡΙΖΑ στα όρια της εισόδου στη Βουλή. Προφανώς, δεν μπορεί να αποτελεί δικαιολογία η κατάρρευση ολόκληρου του πολιτικού συστήματος. Το αντίθετο, η αριστερά, κυρίως η κινηματική, η ριζοσπαστική, θα μπορούσε έξω από το κάδρο του συστήματος να αναπνεύσει, κυρίως όμως να συσπειρώσει ευρύτερα κοινωνικά στρώματα, να οργανώσει τις αντιστάσεις, τα δίκτυα αλληλεγγύης, να αποτελέσει την κινητήρια δύναμη των αγώνων.
Ευθύνες εντοπίζονται σε όλες τις πλευρές, σίγουρα όχι εξίσου μοιρασμένες. Ευθύνες εντοπίζονται σε όσους δεν συνέβαλαν στην υλοποίηση της απόφασης «ΣΥΡΙΖΑ παντού». Θα ήταν άλλη η εικόνα αν είχε συγκροτηθεί ο ΣΥΡΙΖΑ δημοκρατικά, αν τα μέλη του είχαν στα χέρια τους το εγχείρημα. Ευθύνες εντοπίζονται σε όσους αμφισβητούν συνεχώς, σε όσους βάζουν κόκκινες γραμμές, σε όσους αφήνουν να αιωρούνται απειλές αποχώρησης, αλλά και σε όσους ανέχονται τέτοιες πρακτικές. Αλλά και σε όσους υποτιμούν την ανάγκη τόνωσης της συλλογικότητας, και προτιμούν να προβάλλουν τη δική τους κομματική σημαία, βάζοντας σε δοκιμασία το κοινό σπίτι. Η απόφαση του «Mετώπου» να διοργανώσει πολιτική συγκέντρωση στο γήπεδο του Σπόρτιγκ, με πανελλαδική κινητοποίηση, σε αυτή την κατηγορία θα μπορούσε να καταταχθεί. Όταν, μάλιστα, πραγματοποιείται λίγες μέρες μετά την από κοινού αποφασισμένη συγκέντρωση στις 14 Μαΐου. Ας φανταστούμε τι εντύπωση θα προκαλούσε αν την ίδια απόφαση είχε πάρει ο Συνασπισμός, η ΑΝΑΣΑ ή οι Ενεργοί Πολίτες...
Υπάρχει πολιτικός χρόνος για να αντιστραφούν όλα αυτά; Περιορισμένος, αλλά υπάρχει. Και σε αυτόν τον ελάχιστο πολιτικό χρόνο χρειάζεται να γίνουν πολλά. Να ανατραπούν πολλά. Πρώτη προϋπόθεση να γίνει κατανοητό ότι το εγχείρημα ανήκει σε όλο τον ΣΥΡΙΖΑ και όχι σε λίγους, εκλεκτούς. Η εποχή των κινήσεων κορυφής πρέπει να κλείσει οριστικά. Η δεύτερη, μάλλον είναι αυτονόητη. Ο λαός της κρίσης, ο κόσμος της εργασίας, του μόχθου, οι χιλιάδες άνεργοι και άνεργες, οι νέοι, οι εντός - εκτός, οι αποκλεισμένοι, οι αόρατοι, όπως σωστά είχε ειπωθεί, δεν δικαιολογούν μια αριστερά αμήχανη και εσωστρεφή, δεν τους αφορά. Η αριστερά ή θα συμμερίζεται έμπρακτα την αγωνία τους και θα είναι δίπλα τους ή θα μοιάζει απελπιστικά με τους πρωταγωνιστές ενός πολιτικού συστήματος που δείχνει να σαπίζει και να καταρρέει.
Πάνος Λάμπρου
Οι αυξημένοι τόνοι αντιπαράθεσης εντός του ΣΥΡΙΖΑ, οι σοβαρές καθυστερήσεις στην υλοποίηση αποφάσεων, η αδράνεια ως προς τις εντελώς απαραίτητες δράσεις στη συγκυρία, αλλά και οι πολλές και διαφορετικές εκφορές πολιτικού λόγου, στήνουν σκηνικό αναντίστοιχο με τις απαιτήσεις των καιρών. Κοινή διαπίστωση όλων, ωστόσο, είναι ότι λείπουν όσα περιμένει εύλογα ο κόσμος του ΣΥΡΙΖΑ, που έχει επενδύσει σε αυτή την προσπάθεια. Πολλές από τις δημόσιες τοποθετήσεις ή τις κινήσεις που γίνονται, τροφοδοτούν το κλίμα άγονης εσωστρέφειας ή διαμορφώνουν συνθήκες που ευνοούν ξεχωριστές διαδρομές. Υπό αυτή την έννοια είναι εύλογες οι ανησυχίες των μελών του ΣΥΡΙΖΑ, που παρακολουθούν, χωρίς να μπορούν να παρέμβουν, σε εξελίξεις που δυναμιτίζουν τη συνοχή του.
Οι ξεχωριστές συγκεντρώσεις, οι πολιτικές κινήσεις που δεν έχουν προκύψει μέσα από συλλογικές διαδικασίες, όπως, για παράδειγμα, η συνάντηση με τον Αντώνη Σαμαρά, οι αλληλοκαταγγελίες έχουν αποδυναμώσει τη λειτουργία του ΣΥΡΙΖΑ, που περιορίζεται κυρίως σε κινήσεις κορυφής, παρά τις προσπάθειες πολλών τοπικών οργανώσεων για εξωστρεφή πολιτική και κοινωνική δράση.
Απτό δείγμα της δημόσιας εικόνας του ΣΥΡΙΖΑ και οι δημοσκοπήσεις. Οι περισσότερες τοποθετούν τον ΣΥΡΙΖΑ στα όρια της εισόδου στη Βουλή. Προφανώς, δεν μπορεί να αποτελεί δικαιολογία η κατάρρευση ολόκληρου του πολιτικού συστήματος. Το αντίθετο, η αριστερά, κυρίως η κινηματική, η ριζοσπαστική, θα μπορούσε έξω από το κάδρο του συστήματος να αναπνεύσει, κυρίως όμως να συσπειρώσει ευρύτερα κοινωνικά στρώματα, να οργανώσει τις αντιστάσεις, τα δίκτυα αλληλεγγύης, να αποτελέσει την κινητήρια δύναμη των αγώνων.
Ευθύνες εντοπίζονται σε όλες τις πλευρές, σίγουρα όχι εξίσου μοιρασμένες. Ευθύνες εντοπίζονται σε όσους δεν συνέβαλαν στην υλοποίηση της απόφασης «ΣΥΡΙΖΑ παντού». Θα ήταν άλλη η εικόνα αν είχε συγκροτηθεί ο ΣΥΡΙΖΑ δημοκρατικά, αν τα μέλη του είχαν στα χέρια τους το εγχείρημα. Ευθύνες εντοπίζονται σε όσους αμφισβητούν συνεχώς, σε όσους βάζουν κόκκινες γραμμές, σε όσους αφήνουν να αιωρούνται απειλές αποχώρησης, αλλά και σε όσους ανέχονται τέτοιες πρακτικές. Αλλά και σε όσους υποτιμούν την ανάγκη τόνωσης της συλλογικότητας, και προτιμούν να προβάλλουν τη δική τους κομματική σημαία, βάζοντας σε δοκιμασία το κοινό σπίτι. Η απόφαση του «Mετώπου» να διοργανώσει πολιτική συγκέντρωση στο γήπεδο του Σπόρτιγκ, με πανελλαδική κινητοποίηση, σε αυτή την κατηγορία θα μπορούσε να καταταχθεί. Όταν, μάλιστα, πραγματοποιείται λίγες μέρες μετά την από κοινού αποφασισμένη συγκέντρωση στις 14 Μαΐου. Ας φανταστούμε τι εντύπωση θα προκαλούσε αν την ίδια απόφαση είχε πάρει ο Συνασπισμός, η ΑΝΑΣΑ ή οι Ενεργοί Πολίτες...
Υπάρχει πολιτικός χρόνος για να αντιστραφούν όλα αυτά; Περιορισμένος, αλλά υπάρχει. Και σε αυτόν τον ελάχιστο πολιτικό χρόνο χρειάζεται να γίνουν πολλά. Να ανατραπούν πολλά. Πρώτη προϋπόθεση να γίνει κατανοητό ότι το εγχείρημα ανήκει σε όλο τον ΣΥΡΙΖΑ και όχι σε λίγους, εκλεκτούς. Η εποχή των κινήσεων κορυφής πρέπει να κλείσει οριστικά. Η δεύτερη, μάλλον είναι αυτονόητη. Ο λαός της κρίσης, ο κόσμος της εργασίας, του μόχθου, οι χιλιάδες άνεργοι και άνεργες, οι νέοι, οι εντός - εκτός, οι αποκλεισμένοι, οι αόρατοι, όπως σωστά είχε ειπωθεί, δεν δικαιολογούν μια αριστερά αμήχανη και εσωστρεφή, δεν τους αφορά. Η αριστερά ή θα συμμερίζεται έμπρακτα την αγωνία τους και θα είναι δίπλα τους ή θα μοιάζει απελπιστικά με τους πρωταγωνιστές ενός πολιτικού συστήματος που δείχνει να σαπίζει και να καταρρέει.
Πάνος Λάμπρου
Κυριακή 16 Μαΐου 2010
Ποιά αριστερά χρειαζόμαστε στις σημερινές συνθήκες
Σαν το ψάρι στο νερό...
*Μπορεί η αριστερά, με βάση τις νέες κοινωνικές συνθήκες που διαμορφώνονται, με τη δομή, με την έως τώρα λειτουργία της, να ανταποκριθεί στα καθήκοντά της;
Ελένη Πορτάλιου: Η μορφή της δικής μας αριστεράς, του ΣΥΡΙΖΑ δηλαδή, είναι αναντίστοιχη με την επίθεση που δέχεται η συντριπτική πλειοψηφία του κόσμου. Οφείλεται σε συσσωρευμένα προβλήματα, στον τρόπο που απομακρύνθηκε σιγά σιγά από την κοινωνία, παρότι οι άνθρωποί της συμμετέχουν όπου υπάρχουν συλλογικότητες και εστίες αντίστασης. Αν, λοιπόν, πούμε ότι η κοινωνία πρέπει να ανασυνταχθεί, θα πρέπει να ανασυνταχθεί και η ίδια η αριστερά. Ήδη υπάρχουν οργανώσεις, π.χ. τα πρωτοβάθμια σωματεία, που εκφράζουν τον κόσμο της εργασίας σε πρωτογενές επίπεδο. Μια τέτοια περίπτωση είναι και οι αδιόριστοι καθηγητές, που εμφανίστηκαν στη ΝΕΤ και προσπάθησαν να θέσουν το ζήτημα ότι “ως εργαζόμενοι δεν είμαστε σκουπίδια και δεν μπορείτε να μας πετάξετε στο δρόμο”. Υπάρχουν τμήματα της κοινωνίας, που με τα νέα μέτρα βρίσκονται σε τραγική κατάσταση και χρειάζεται να αυτοοργανωθούν. Αλλά και τα παραδοσιακά σχήματα, συνδικάτα, προοδευτικοί δήμοι, έχουν να παίξουν σημαντικό ρόλο. Βεβαίως είναι γραφειοκρατικά, βεβαίως είναι αποδυναμωμένα και πολιτεύονται συνήθως σύμφωνα με τα συμφέροντα μιας επαγγελματικής τάξης συνδικαλιστών ή αυτοδιοικητικών παραγόντων, όμως οι νέες συνθήκες δημιουργούν κάποιες δυνατότητες και σε αυτούς τους χώρους.
Μιχάλης Σπουρδαλάκης: Οι δραματικές εξελίξεις κάνουν το πρόβλημα της έλλειψης ισχυρού πολιτικού υποκειμένου της αριστεράς πολύ έντονο. Οι κοινωνικός καταμερισμός εργασίας έχει αλλάξει άρδην, συνεπώς, η πολιτική έκφραση του κόσμου της εργασίας που μας ενδιαφέρει πρέπει να αποτυπωθεί με άλλο πολιτικό και οργανωτικό τρόπο. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ένα δύσκολο εγχείρημα διότι προσπαθεί να συνθέσει διαφορετικές παραδόσεις και εμπειρίες της αριστεράς κάτω από αντίξοες συνθήκες. Η ηγεμονία του νεοφιλελευθερισμού σε όλα τα επίπεδα είναι πλήρης. Η αριστερά προσπαθεί να βρει θετική ενέργεια και να προχωρήσει. Αλλά είναι πολύ δύσκολο αν δεν αποσαφηνίσει τη στρατηγική της. Και η στρατηγική της πρέπει να υπερβαίνει τη στρατηγική της παραδοσιακής αριστεράς. Μια αριστερά που αναζητούσε τη νομιμοποίησή της μέσα από τη συμμετοχή της στους θεσμούς ή τη συγκρότησή της μέσα από την πλήρη απόρριψη των θεσμών. Η σύνθεση είναι αναγκαία, αλλά και εδώ υπάρχουν προβλήματα, καθώς έχουμε μια αριστερά που θεωρεί ότι μπορεί να συγκροτηθεί μόνο σε ένα επίπεδο: ή μέσα από τα κινήματα ή μέσα από τους θεσμούς και αυτές οι διαφορετικές προσεγγίσεις συνυπάρχουν και μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό πρέπει να αλλάξει. Αυτή η στρατηγική είναι που οδήγησε την αριστερά να συμμετέχει στο δικομματικό σύστημα διακυβέρνησης. Η αριστερά και στις δύο της εκδοχές, θα έλεγα ότι είναι θεσμική. Δίνει προτεραιότητα στους θεσμούς έναντι της κοινωνίας. Όμως, αυτή η λογική έφτασε σε αδιέξοδο καθώς με την πλήρη κρατικοποίηση και του ΠΑΣΟΚ και της Ν.Δ. η κοινωνία αναζητά διέξοδο, θέλει να εκφραστεί.
Άλκης Ρήγος: Το πρόβλημα δεν είναι μόνο ελληνικό. Αν ήταν μόνο ελληνικό θα ήταν ίσως πιο εύκολες και οι απαντήσεις. Το πρόβλημα είναι πανευρωπαϊκό. Η αριστερά σε όλο τον ευρωπαϊκό χώρο βρίσκεται σε κρίση φερεγγυότητας. Προσωπικά δεν πιστεύω ότι ο νεοφιλελευθερισμός ηγεμονεύει. Τη δεκαετία του ΄90 πράγματι ηγεμόνευε. Τότε είχε ηγεμονικό ρόλο. Σήμερα είναι απλώς κυρίαρχος. Και επειδή μένει μόνο στη κυριαρχία είναι στυγνότερος. Εδώ και τριάντα χρόνια το μονεταριστικό μοντέλο κατάφερε να διαβάλλει κάθε έννοια συλλογικότητας. Κατάφερε να περάσει την αντίληψη ότι οι λύσεις είναι ατομικές και όχι συλλογικές. Σε αυτό το πεδίο, όλες οι εκδοχές της αριστεράς δεν κατόρθωσαν να αρθρώσουν ένα επιχείρημα υπέρβασης αυτής της αντίληψης. Αντίθετα -σε αρκετές περιπτώσεις- όπου συμμετείχαν στη διαχείριση, ήταν χειρότεροι διαχειριστές. Δυστυχώς, το έχουμε δει σε δήμους, σε συνδικάτα, σε πολιτικές εκφράσεις. Έχουμε, λοιπόν, πρόβλημα φερεγγυότητας. Αυτή η πραγματικότητα, την ώρα της κρίσης, που δεν είναι μόνο οικονομική, καταγράφει ένα κενό. Και το κενό αυτό αφορά και την αριστερά. Να πούμε ότι αριστερά, όποια μορφή κι αν πάρει, θα υπάρχει όσο υπάρχει καταπίεση ανθρώπου από άνθρωπο. Κάποια μορφή αριστεράς θα υπάρχει, κάποια μορφή αντίστασης...
“Οι πάνω, οι κάτω...”
*Άρα, αφήνεις ανοιχτό το ενδεχόμενο, να προκύψουν νέα σχήματα στο χώρο της αριστεράς.
Α.Ρ.: Βεβαίως.
Το αναφέρεις γενικά ή με βάση και τη συγκυρία;
Α.Ρ.: Προφανώς και με βάση τη συγκυρία. Αριστερά θα υπάρχει όσο υπάρχει κοινωνική εκμετάλλευση, όσο υπάρχουν φαινόμενα αλλοτρίωσης. Πρέπει να δούμε τους γενεσιουργούς λόγους δημιουργίας της αριστεράς. Να ξαναδούμε τα οράματα ελευθερίας που έφερε. Γιατί είναι σωστή η διαπίστωση ότι η αριστερά περιορίστηκε στη συμμετοχή της στους θεσμούς. Το κοινωνικό το άφησε ή το αντιμετώπισε ως διαχείριση. Υπάρχει, λοιπόν, η ανάγκη υπέρβασης. Να δούμε όλες αυτές τις διάσπαρτες πρωτοβουλίες, τις κοινωνικές αντιστάσεις, που πράγματι υπάρχουν, αλλά όχι με την αντίληψη “εγώ από πάνω”, αλλά με την αντίληψη “όλοι μαζί”. Ακούω καμιά φορά το απαράδεκτο για την ιδεολογία της αριστεράς “να πάμε στις μάζες”. Πρώτον η λέξη μάζες είναι απαράδεκτη και δεύτερον δεν πάω κάπου, ή είμαι ή δεν είμαι. Δεν μπορεί να λέγεται “να πάμε κάτω” ή “να ακούσουμε τους από κάτω”. Τι είναι αυτό; Εμείς είμαστε κάτι άλλο; Εμείς πρέπει να είμαστε μέσα στην κοινωνία, σαν το ψάρι στο νερό.
Ε.Π.: Η ηγεσία του Συνασπισμού πρωτευόντως, αλλά και του ΣΥΡΙΖΑ δευτερευόντως, δεν ακούει τον κόσμο της. Όλους εμάς που είμαστε σε ένα μετερίζι, που διαμορφώνουμε θέσεις, που συμμετέχουμε στην οργάνωση αντιστάσεων, δεν μας ακούει, μας παρακάμπτει. Και διαβουλεύεται σε επίπεδο συσχετισμών για να μπορέσει να βγάλει ένα μέσο όρο, ο οποίος είναι τόσο ανενεργός, τόσο έξω από τις περιστάσεις, που δεν πείθει ούτε εμάς τους ίδιους. Το ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είχε γραμμή στη συγκυρία, υπό την έννοια ότι δεν μπορούσε να εξηγήσει τι σημαίνουν όλα αυτά τα μέτρα, το ότι δεν υπάρχει μια στρατηγική σε βάθος χρόνου και αντίστοιχα μια πολιτική πρόταση για το ποιος συγκεκριμένα θα πληρώσει την κρίση, είναι αποτέλεσμα της ηγετικής αδυναμίας ή και αδιαφορίας. Είμαστε γυμνοί.
Να ξαναδούμε
τη στρατηγική μας
Μ.Σ.: Αν και συμφωνώ με τις παρατηρήσεις της Ελένης, θα ήθελα να διατυπώσω κάποιες δικαιολογίες για την ηγεσία. Είναι η οργάνωση εκείνη που παράγει την ηγεσία και παράγει αυτές τις λογικές. Η παρατήρηση του Άλκη ότι το πρόβλημα της αριστεράς δεν είναι ελληνικό είναι χρήσιμη. Άλλωστε και η κρίση δεν είναι μόνο δική μας. Και αυτό έχει μεγάλη σημασία. Και έχει σημασία για να χαράξουμε στρατηγική. Η στρατηγική αυτή θα πρέπει να ξεκινήσει με την ανάδειξη των ρήξεων, διαιρετικών τομών, των ανατροπών που θα επιφέρει αυτή η κρίση. Το πολιτικό σκηνικό της χώρας θα είναι άλλο μέσα στους επόμενους μήνες. Κατά συνέπεια η σκεπτόμενη αριστερά πρέπει να σκεφτεί που απευθύνεται και ποιες θα είναι οι συμμαχίες που θα επιδιώξει. Και να μιλήσει πρώτα με όρους κοινωνικούς και μετά με όρους πολιτικούς.
Την Τετάρτη είχαμε το τραγικό γεγονός με τους τρεις ανθρώπους που έχασαν τη ζωή τους, αλλά η πορεία ήταν μεγαλειώδης. Δεν νομίζω ότι όλοι αυτοί που έβγαλαν τα παπούτσια τους και τα πέταγαν στην αστυνομία έξω από τη Βουλή ήταν όλοι αριστεροί ή ψηφίζουν ΣΥΡΙΖΑ. Ούτε νομίζω ότι ψηφίζουν ΣΥΡΙΖΑ ή ΑΝΤΑΡΣΥΑ όσοι συμμετέχουν στα πρωτοβάθμια σωματεία. Ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να κάνει, ξεκινώντας από την κοινωνία, μια αμφίπλευρη διεύρυνση, προς τα αριστερά και προς τη βάση του ΠΑΣΟΚ. Να αρχίσει μέσα στην κοινωνία, στα κινήματα και ταυτόχρονα μέσα από πολιτικές πρωτοβουλίες. Υπάρχει πεδίο και αυτός είναι ο Καλλικράτης. Με τον Καλλικράτη, δεν θα κοπούν μόνο θέσεις εργασίας, που είναι πάρα πολύ σημαντικό, δεν είναι μόνο ότι θα περιοριστούν τα χρήματα στην αυτοδιοίκηση, αλλά ότι ουσιαστικά είναι η νέα διοικητική οργάνωση της αναδιοργάνωσης του καπιταλισμού και του πολιτικού συστήματος. Χρειάζεται να δουλέψουμε από τώρα χωρίς προκαταλήψεις και χωρίς να μπούμε στη λογική ότι πάμε να καταγράψουμε τις δυνάμεις μας. Με προϋπόθεση να έχουμε άποψη για τη συγκυρία και να δίνουμε ένα όραμα. Δεν είναι μόνο ότι κάποιοι ηγέτες δεν μας ακούν, αλλά δεν έχουμε καταφέρει να κάνουμε ευχάριστη στους πολίτες την ενασχόληση με την πολιτική. Να έρθει να συμμετάσχει και να συνδιαμορφώσει. Αν δεν το κάνουμε δεν θα μπορέσουμε να προχωρήσουμε. Για να γίνει χρειάζεται να αλλάξουμε νοοτροπία, να αλλάξουμε και τις οργανωτικές μας δομές, αλλά και τη στρατηγική μας, η οποία πρέπει να είναι και στο επίπεδο της αλληλεγγύης και και στο πολιτικό επίπεδο με αντίστοιχες πρωτοβουλίες. Όλα δείχνουν ότι οι δεσμοί χαλαρώνουν και ότι η πολιτική αποστασιοποίηση των πολιτών για το κεντρικό πολιτικό παιχνίδι θα είναι τεράστια. Εμείς πρέπει να παρέμβουμε, να επαναπολιτικοποιήσουμε και να παρουσιάσουμε πρόγραμμα διεξόδου.
Ο αρχηγισμός,
το έλλειμμα δημοκρατίας
*Αν είχαμε τη δυνατότητα με μια κίνηση να αλλάξουμε κάτι στα της αριστεράς, ποιο θα ήταν;
Α.Ρ.: Σε αυτό τον τόπο κυριαρχεί μια μικροαστική λογική, η οποία θεωρεί τα πάντα ως παιχνίδι προσώπων. Και δυστυχώς ένα τμήμα και της δικής μας αριστερής ηγεσίας, λειτουργεί με αυτόν τον τρόπο. Έχουμε έναν παραγοντισμό, ο οποίος μας στερεί φερεγγυότητα. Μας στερεί εμπιστοσύνη. Δημιουργείται η αίσθηση ότι αυτό γίνεται για να γίνει κάποιος βουλευτή ή κάποιος άλλος αρχηγός ή παράγοντας της δικής του ομάδας κ.λπ. Δεν μπορεί να επανακτήσουμε τη φερεγγυότητα, όντας μέσα στην κυρίαρχη στην κοινωνία μικροαστική αντίληψη.
*Ένα παράδειγμα;
Α.Ρ.: Δεν μπορεί να είναι φερέγγυα μια εφημερίδα της αριστεράς, η οποία την Κυριακή της Πρωτομαγιάς έχει άρθρο επίλεκτου μέλους του Δικτύου 21, το οποίο καταγγέλλουμε εδώ και χρόνια.
*Σε ποιον αναφέρεσαι;
Α.Ρ.: Στον Χρ. Λαζαρίδη. Αμέσως, ο άνθρωπος που είναι ευαισθητοποιημένος σε ζητήματα εθνικισμού, παγώνει. Πόσω περισσότερο που ο κ. Λαζαρίδης είναι από τους συμβούλους του Αν. Σαμαρά.
Μ.Σ.: Δεν είναι το καλύτερο παράδειγμα. Υπάρχει και το γνωστό “παραιτούμαι, δεν παραιτούμαι...”
Α.Ρ.: Σύμφωνοι, όλο το παιχνίδι ηγεσίας στον ΣΥΡΙΖΑ, το οποίο δημιούργησε μια τεράστια αφερεγγυότητα, ήταν αποτέλεσμα αυτής της μικροαστικής λογικής. Όσο δημιουργούμε ειδικά μεγέθη μεταξύ μας, δημιουργούμε αφερεγγυότητα μέσα στην κοινωνία. Το δεύτερο είναι ότι η αριστερά πρέπει να λειτουργεί μέσα στην κοινωνία και όχι να την καθοδηγεί. Η αριστερά έχει μάθει να καθοδηγεί. Κάποια στιγμή πρέπει να μάθει να οδηγείται. Και μόνο αν συνειδητοποιήσει αυτό που γίνεται γύρω της μπορεί να το εκφράσει.
Ε.Π.: Η ιστορική αριστερά έχει πάρει διαζύγιο με τη δημοκρατία. Είτε με καθαρό σταλινισμό, είτε με σταλινισμό με ανθρώπινο πρόσωπο, πορεύεται χωρίς ηθικό έρμα. Χρειάζεται να πραγματοποιηθεί αυτή τη στιγμή της κρίσης, μια δημοκρατική επανάσταση μέσα στην ίδια την αριστερά ώστε να μπορεί να αντιμετωπίσει δημοκρατικά τον λαό της κρίσης. Η αριστερά πρέπει να συντεθεί. Δεν είναι δυνατόν να υπάρχουν μαγαζιά, παραμάγαζα, ηγέτες, παράγοντες, που να ερίζουν διαρκώς μεταξύ τους. Η εικόνα αυτή είναι θλιβερή. Είναι η αίσθηση ότι δεν υπάρχει ηθική απέναντι στα μείζονα προβλήματα που απασχολούν τη συντριπτική πλειοψηφία του κόσμου. Άρα, υπάρχει ζήτημα ενότητας. Ενότητα μέσα στη δημοκρατία, ενότητα μέσα στο σεβασμό του κόσμου. Θυμάμαι μερικά συνθήματα του γαλλικού Μάη, όπως: «Ο λαός πήρε το λόγο, όπως είχε πάρει το 1789 τη Βαστίλη». «Ξαφνικά ήθελαν όλοι να μιλήσουν και όλοι είχαν κάτι να πουν». Οι άνθρωποι πρέπει να μιλήσουν για να δράσουν. Πρέπει να δράσουν και ταυτόχρονα να μιλήσουν. Αυτό το πρότυπο του διαλόγου, της ταπεινότητας και τη σεμνότητας, πρέπει να το δείχνει και η ηγεσία που υπάρχει σήμερα στην αριστερά. Και επίσης, να σέβεται όσα έχει δημιουργήσει ο κόσμος της. Γιατί αισθανόμαστε σαν τον Σίσυφο, αισθανόμαστε ότι διαρκώς γεμίζουμε ένα κάδο που αφαιρούν τον πάτο του. Υπάρχει πρόβλημα δημοκρατίας και πρέπει να λυθεί τώρα. Γιατί αν δεν λυθεί δεν θα μπορέσουμε να ανταποκριθούμε στην κρίση.
Μια νέα δημοκρατική
οργάνωση
Μ.Σ.: Χρειάζεται να αλλάξουμε την οργάνωση στη βάση των νέων συνθηκών. Να φτιάξουμε νέα οργάνωση δημοκρατική, συμμετοχική για την παραγωγή πολιτικής. Παραγωγή πολιτικής που θα κρατά τις πετριές της αριστεράς, θα βάζει στο παιχνίδι την κινηματική αριστερά που τόσο καιρό τη φοβόμασταν, θα βάζει στο παιχνίδι την κοινωνία που τόσο πολύ την έχει φοβηθεί το σύστημα διακυβέρνησης. Αν το κάνουμε αυτό θα προχωρήσουμε. Θα μπορέσουμε να αντισταθούμε στις επιθέσεις που θα δεχτούμε. Νομίζω, άλλωστε, ότι το μέτωπο που επιτίθεται κατά της δικής μας αριστεράς έχει διευρυνθεί. Δεν είναι τυχαίος ο ακτιβισμός και ο υπερβολικός εργατισμός του ΚΚΕ, με κινήσεις και πρωτοβουλίες, οι οποίες θυμίζουν περισσότερο ΣΥΡΙΖΑ -αλλά είναι εκ του ασφαλούς- και πολύ λιγότερο την παράδοση του ΚΚΕ. Και αναφέρομαι στη δραστηριότητα στο λιμάνι του Πειραιά, στο πανό στην Ακρόπολη κ.λπ. Όταν η δική μας νεολαία ανέβηκε στην Ακρόπολη, στην καρδιά της μάχης, στις 16 Δεκεμβρίου του 2008, κατά τη γενική γραμματέα του ΚΚΕ χαϊδεύαμε τα αυτιά των κουκουλοφόρων και ταυτιζόμασταν με την τυφλή βία των μπάχαλων. Τώρα ανέβηκαν στην Ακρόπολη αυτοί, αλλά ταχτοποιημένα, ησύχως. Προσπαθούν, με άλλα λόγια να περιχαρακώσουν και να ορίσουν τι είναι αριστερά. Να κρατήσουν όρθιο το μοναστήρι και αν πείσουν και κάποιον άλλον καλόγερο έχει καλώς... Και βεβαίως να βγάλει εμάς εκτός πολιτικού και δημοκρατικού τόξου. Από την άλλη πλευρά δεχόμαστε και θα δεχτούμε ακόμα περισσότερες επιθέσεις από τις δυνάμεις που συγκροτούν σήμερα τη διακυβέρνηση του δικομματισμού, που είναι ΠΑΣΟΚ, Ν.Δ. και ΛΑΟΣ. Άρα, εμείς πρέπει να αποφασίσουμε ότι θέλουμε μια νέα δημοκρατική οργάνωση, χωρίς μικρότητες, χωρίς μικροεγωισμούς και ιδεολογικούς παλιμπαιδισμούς. Καίγεται η κοινωνία μας και όταν καίγεται η κοινωνία, θα πάρω τον τενεκέ με το νερό για να σβήσω τη φωτιά και από τον πασόκο και από τον νεοδημοκράτη που έχασε τη δουλειά του και από αυτόν που μέχρι χθες καθόταν στον καναπέ.
Ε.Π.: Να πω για την ιστορία ότι το πρώτο πανό που αναρτήθηκε στην Ακρόπολη ήταν κατά της διεξαγωγής των Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα, όταν η Καμπάνια Αντι-2004 έδινε μάχη σε ένα περιβάλλον εθνικής ομοψυχίας γύρω από τη νέα μεγάλη ιδέα. Και είναι σημαντικό αυτό γιατί την περίοδο εκείνη άρχισε η καπιταλιστική αναδιάρθρωση, της οποίας τα αποτελέσματα βλέπουμε σήμερα. Να πω, επίσης, ότι ο Καλλικράτης πέραν του ότι απολύει χιλιάδες εργαζομένων και κατεδαφίζει το κοινωνικό κράτος, επιδιώκει να βγάλει την αριστερά εκτός θεσμικού, πολιτικού παιχνιδιού. Το εκλογικό σύστημα δεν επιτρέπει σε μικρές κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις ούτε καν να θέσουν υποψηφιότητα.
Α.Ρ.: Αυτή η πορεία δείχνει ότι ο καπιταλισμός για άλλη μια φορά μπροστά σε μια κρίση δημιουργεί τις δομές υπέρβασής της υπέρ του. Τις δύο προηγούμενες μεγάλες κρίσεις ο καπιταλισμός της κέρδισε και αναδιαρθρώθηκε. Και οι αμφισβητησιακές δυνάμεις έμειναν πίσω. Είμαστε σε μια τρίτη μεγάλη κρίση. Συνεπώς ή θα μπορέσουμε να απαντήσουμε ανατρέποντας τη λογική που εκείνος θέτει ή θα είναι για όλους μας πολύ δύσκολα. Και για να μην αυτομαστιγωνόμαστε, είμαστε ο πρώτος χώρος που μίλησε για την επερχόμενη κρίση, είμαστε ο μόνος χώρος που έχει εναλλακτικές προτάσεις, αλλά που δυστυχώς δεν τις εκφράζουμε αυτήν τη στιγμή και λέμε γενικόλογα πράγματα. Και έχουμε προτάσεις. Είμαστε ο μοναδικός χώρος που αναφέρεται σε προτάσεις πανευρωπαϊκής διεξόδου.
*Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνει η αριστερά ποιο είναι; Είναι να συγκροτήσει τον πολιτικό της λόγο, είναι να ξαναδεί τη λειτουργία της;
Α.Ρ.: Να κερδίσει τη φερεγγυότητά της, αλλά και όλα μαζί. Είναι και αυτό και εκείνο, με πρωταρχικό το ηθικό πρόταγμα. Να ξαναθυμηθούμε την άνοιξη του ΣΥΡΙΖΑ που την αφήσαμε πίσω για στενοκομματικούς λόγους. Δεν υπάρχει άλλος χώρος...
Μ.Σ.: Αυτή η προσπάθεια δεν μπορεί να είναι αποτέλεσμα προσωπικών πολιτικών και επιλογών, αλλά πρέπει να είναι η αποπνέουσα κουλτούρα όλων των συλλογικοτήτων μας. Γι‘ αυτό δίνω βάρος, όπως όλοι μας, σε αυτήν τη συζήτηση, στη συγκρότηση του πολιτικού υποκειμένου, που θα εκφράσει το θυμό και θα οργανώσει την ελπίδα. Και αυτό πρέπει να το κάνει και συμμετοχικά και δημιουργικά και με μια κουλτούρα που θα παράγει και θα εγγυάται την ηθική, που ανέφερε προηγουμένως ο Άλκης.
Ε.Π.: Συμφωνώ. Ενώ μας λείπουν πολλά, έχουμε ταυτόχρονα πολλές εμπειρίες συμμετοχής και δράσης στην κοινωνία με τρόπους πολύ δημοκρατικούς και αποτελεσματικούς.
Α.Ρ.: Έλεγε ο Γκράμσι: Αν η ανάλυσή μας οδηγεί σε απαισιοδοξία, η δράση μας πρέπει να οδηγήσει σε αισιοδοξία.
Τη συζήτηση συντόνισε
ο Πάνος Λάμπρου
*Μπορεί η αριστερά, με βάση τις νέες κοινωνικές συνθήκες που διαμορφώνονται, με τη δομή, με την έως τώρα λειτουργία της, να ανταποκριθεί στα καθήκοντά της;
Ελένη Πορτάλιου: Η μορφή της δικής μας αριστεράς, του ΣΥΡΙΖΑ δηλαδή, είναι αναντίστοιχη με την επίθεση που δέχεται η συντριπτική πλειοψηφία του κόσμου. Οφείλεται σε συσσωρευμένα προβλήματα, στον τρόπο που απομακρύνθηκε σιγά σιγά από την κοινωνία, παρότι οι άνθρωποί της συμμετέχουν όπου υπάρχουν συλλογικότητες και εστίες αντίστασης. Αν, λοιπόν, πούμε ότι η κοινωνία πρέπει να ανασυνταχθεί, θα πρέπει να ανασυνταχθεί και η ίδια η αριστερά. Ήδη υπάρχουν οργανώσεις, π.χ. τα πρωτοβάθμια σωματεία, που εκφράζουν τον κόσμο της εργασίας σε πρωτογενές επίπεδο. Μια τέτοια περίπτωση είναι και οι αδιόριστοι καθηγητές, που εμφανίστηκαν στη ΝΕΤ και προσπάθησαν να θέσουν το ζήτημα ότι “ως εργαζόμενοι δεν είμαστε σκουπίδια και δεν μπορείτε να μας πετάξετε στο δρόμο”. Υπάρχουν τμήματα της κοινωνίας, που με τα νέα μέτρα βρίσκονται σε τραγική κατάσταση και χρειάζεται να αυτοοργανωθούν. Αλλά και τα παραδοσιακά σχήματα, συνδικάτα, προοδευτικοί δήμοι, έχουν να παίξουν σημαντικό ρόλο. Βεβαίως είναι γραφειοκρατικά, βεβαίως είναι αποδυναμωμένα και πολιτεύονται συνήθως σύμφωνα με τα συμφέροντα μιας επαγγελματικής τάξης συνδικαλιστών ή αυτοδιοικητικών παραγόντων, όμως οι νέες συνθήκες δημιουργούν κάποιες δυνατότητες και σε αυτούς τους χώρους.
Μιχάλης Σπουρδαλάκης: Οι δραματικές εξελίξεις κάνουν το πρόβλημα της έλλειψης ισχυρού πολιτικού υποκειμένου της αριστεράς πολύ έντονο. Οι κοινωνικός καταμερισμός εργασίας έχει αλλάξει άρδην, συνεπώς, η πολιτική έκφραση του κόσμου της εργασίας που μας ενδιαφέρει πρέπει να αποτυπωθεί με άλλο πολιτικό και οργανωτικό τρόπο. Ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ένα δύσκολο εγχείρημα διότι προσπαθεί να συνθέσει διαφορετικές παραδόσεις και εμπειρίες της αριστεράς κάτω από αντίξοες συνθήκες. Η ηγεμονία του νεοφιλελευθερισμού σε όλα τα επίπεδα είναι πλήρης. Η αριστερά προσπαθεί να βρει θετική ενέργεια και να προχωρήσει. Αλλά είναι πολύ δύσκολο αν δεν αποσαφηνίσει τη στρατηγική της. Και η στρατηγική της πρέπει να υπερβαίνει τη στρατηγική της παραδοσιακής αριστεράς. Μια αριστερά που αναζητούσε τη νομιμοποίησή της μέσα από τη συμμετοχή της στους θεσμούς ή τη συγκρότησή της μέσα από την πλήρη απόρριψη των θεσμών. Η σύνθεση είναι αναγκαία, αλλά και εδώ υπάρχουν προβλήματα, καθώς έχουμε μια αριστερά που θεωρεί ότι μπορεί να συγκροτηθεί μόνο σε ένα επίπεδο: ή μέσα από τα κινήματα ή μέσα από τους θεσμούς και αυτές οι διαφορετικές προσεγγίσεις συνυπάρχουν και μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό πρέπει να αλλάξει. Αυτή η στρατηγική είναι που οδήγησε την αριστερά να συμμετέχει στο δικομματικό σύστημα διακυβέρνησης. Η αριστερά και στις δύο της εκδοχές, θα έλεγα ότι είναι θεσμική. Δίνει προτεραιότητα στους θεσμούς έναντι της κοινωνίας. Όμως, αυτή η λογική έφτασε σε αδιέξοδο καθώς με την πλήρη κρατικοποίηση και του ΠΑΣΟΚ και της Ν.Δ. η κοινωνία αναζητά διέξοδο, θέλει να εκφραστεί.
Άλκης Ρήγος: Το πρόβλημα δεν είναι μόνο ελληνικό. Αν ήταν μόνο ελληνικό θα ήταν ίσως πιο εύκολες και οι απαντήσεις. Το πρόβλημα είναι πανευρωπαϊκό. Η αριστερά σε όλο τον ευρωπαϊκό χώρο βρίσκεται σε κρίση φερεγγυότητας. Προσωπικά δεν πιστεύω ότι ο νεοφιλελευθερισμός ηγεμονεύει. Τη δεκαετία του ΄90 πράγματι ηγεμόνευε. Τότε είχε ηγεμονικό ρόλο. Σήμερα είναι απλώς κυρίαρχος. Και επειδή μένει μόνο στη κυριαρχία είναι στυγνότερος. Εδώ και τριάντα χρόνια το μονεταριστικό μοντέλο κατάφερε να διαβάλλει κάθε έννοια συλλογικότητας. Κατάφερε να περάσει την αντίληψη ότι οι λύσεις είναι ατομικές και όχι συλλογικές. Σε αυτό το πεδίο, όλες οι εκδοχές της αριστεράς δεν κατόρθωσαν να αρθρώσουν ένα επιχείρημα υπέρβασης αυτής της αντίληψης. Αντίθετα -σε αρκετές περιπτώσεις- όπου συμμετείχαν στη διαχείριση, ήταν χειρότεροι διαχειριστές. Δυστυχώς, το έχουμε δει σε δήμους, σε συνδικάτα, σε πολιτικές εκφράσεις. Έχουμε, λοιπόν, πρόβλημα φερεγγυότητας. Αυτή η πραγματικότητα, την ώρα της κρίσης, που δεν είναι μόνο οικονομική, καταγράφει ένα κενό. Και το κενό αυτό αφορά και την αριστερά. Να πούμε ότι αριστερά, όποια μορφή κι αν πάρει, θα υπάρχει όσο υπάρχει καταπίεση ανθρώπου από άνθρωπο. Κάποια μορφή αριστεράς θα υπάρχει, κάποια μορφή αντίστασης...
“Οι πάνω, οι κάτω...”
*Άρα, αφήνεις ανοιχτό το ενδεχόμενο, να προκύψουν νέα σχήματα στο χώρο της αριστεράς.
Α.Ρ.: Βεβαίως.
Το αναφέρεις γενικά ή με βάση και τη συγκυρία;
Α.Ρ.: Προφανώς και με βάση τη συγκυρία. Αριστερά θα υπάρχει όσο υπάρχει κοινωνική εκμετάλλευση, όσο υπάρχουν φαινόμενα αλλοτρίωσης. Πρέπει να δούμε τους γενεσιουργούς λόγους δημιουργίας της αριστεράς. Να ξαναδούμε τα οράματα ελευθερίας που έφερε. Γιατί είναι σωστή η διαπίστωση ότι η αριστερά περιορίστηκε στη συμμετοχή της στους θεσμούς. Το κοινωνικό το άφησε ή το αντιμετώπισε ως διαχείριση. Υπάρχει, λοιπόν, η ανάγκη υπέρβασης. Να δούμε όλες αυτές τις διάσπαρτες πρωτοβουλίες, τις κοινωνικές αντιστάσεις, που πράγματι υπάρχουν, αλλά όχι με την αντίληψη “εγώ από πάνω”, αλλά με την αντίληψη “όλοι μαζί”. Ακούω καμιά φορά το απαράδεκτο για την ιδεολογία της αριστεράς “να πάμε στις μάζες”. Πρώτον η λέξη μάζες είναι απαράδεκτη και δεύτερον δεν πάω κάπου, ή είμαι ή δεν είμαι. Δεν μπορεί να λέγεται “να πάμε κάτω” ή “να ακούσουμε τους από κάτω”. Τι είναι αυτό; Εμείς είμαστε κάτι άλλο; Εμείς πρέπει να είμαστε μέσα στην κοινωνία, σαν το ψάρι στο νερό.
Ε.Π.: Η ηγεσία του Συνασπισμού πρωτευόντως, αλλά και του ΣΥΡΙΖΑ δευτερευόντως, δεν ακούει τον κόσμο της. Όλους εμάς που είμαστε σε ένα μετερίζι, που διαμορφώνουμε θέσεις, που συμμετέχουμε στην οργάνωση αντιστάσεων, δεν μας ακούει, μας παρακάμπτει. Και διαβουλεύεται σε επίπεδο συσχετισμών για να μπορέσει να βγάλει ένα μέσο όρο, ο οποίος είναι τόσο ανενεργός, τόσο έξω από τις περιστάσεις, που δεν πείθει ούτε εμάς τους ίδιους. Το ότι ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είχε γραμμή στη συγκυρία, υπό την έννοια ότι δεν μπορούσε να εξηγήσει τι σημαίνουν όλα αυτά τα μέτρα, το ότι δεν υπάρχει μια στρατηγική σε βάθος χρόνου και αντίστοιχα μια πολιτική πρόταση για το ποιος συγκεκριμένα θα πληρώσει την κρίση, είναι αποτέλεσμα της ηγετικής αδυναμίας ή και αδιαφορίας. Είμαστε γυμνοί.
Να ξαναδούμε
τη στρατηγική μας
Μ.Σ.: Αν και συμφωνώ με τις παρατηρήσεις της Ελένης, θα ήθελα να διατυπώσω κάποιες δικαιολογίες για την ηγεσία. Είναι η οργάνωση εκείνη που παράγει την ηγεσία και παράγει αυτές τις λογικές. Η παρατήρηση του Άλκη ότι το πρόβλημα της αριστεράς δεν είναι ελληνικό είναι χρήσιμη. Άλλωστε και η κρίση δεν είναι μόνο δική μας. Και αυτό έχει μεγάλη σημασία. Και έχει σημασία για να χαράξουμε στρατηγική. Η στρατηγική αυτή θα πρέπει να ξεκινήσει με την ανάδειξη των ρήξεων, διαιρετικών τομών, των ανατροπών που θα επιφέρει αυτή η κρίση. Το πολιτικό σκηνικό της χώρας θα είναι άλλο μέσα στους επόμενους μήνες. Κατά συνέπεια η σκεπτόμενη αριστερά πρέπει να σκεφτεί που απευθύνεται και ποιες θα είναι οι συμμαχίες που θα επιδιώξει. Και να μιλήσει πρώτα με όρους κοινωνικούς και μετά με όρους πολιτικούς.
Την Τετάρτη είχαμε το τραγικό γεγονός με τους τρεις ανθρώπους που έχασαν τη ζωή τους, αλλά η πορεία ήταν μεγαλειώδης. Δεν νομίζω ότι όλοι αυτοί που έβγαλαν τα παπούτσια τους και τα πέταγαν στην αστυνομία έξω από τη Βουλή ήταν όλοι αριστεροί ή ψηφίζουν ΣΥΡΙΖΑ. Ούτε νομίζω ότι ψηφίζουν ΣΥΡΙΖΑ ή ΑΝΤΑΡΣΥΑ όσοι συμμετέχουν στα πρωτοβάθμια σωματεία. Ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να κάνει, ξεκινώντας από την κοινωνία, μια αμφίπλευρη διεύρυνση, προς τα αριστερά και προς τη βάση του ΠΑΣΟΚ. Να αρχίσει μέσα στην κοινωνία, στα κινήματα και ταυτόχρονα μέσα από πολιτικές πρωτοβουλίες. Υπάρχει πεδίο και αυτός είναι ο Καλλικράτης. Με τον Καλλικράτη, δεν θα κοπούν μόνο θέσεις εργασίας, που είναι πάρα πολύ σημαντικό, δεν είναι μόνο ότι θα περιοριστούν τα χρήματα στην αυτοδιοίκηση, αλλά ότι ουσιαστικά είναι η νέα διοικητική οργάνωση της αναδιοργάνωσης του καπιταλισμού και του πολιτικού συστήματος. Χρειάζεται να δουλέψουμε από τώρα χωρίς προκαταλήψεις και χωρίς να μπούμε στη λογική ότι πάμε να καταγράψουμε τις δυνάμεις μας. Με προϋπόθεση να έχουμε άποψη για τη συγκυρία και να δίνουμε ένα όραμα. Δεν είναι μόνο ότι κάποιοι ηγέτες δεν μας ακούν, αλλά δεν έχουμε καταφέρει να κάνουμε ευχάριστη στους πολίτες την ενασχόληση με την πολιτική. Να έρθει να συμμετάσχει και να συνδιαμορφώσει. Αν δεν το κάνουμε δεν θα μπορέσουμε να προχωρήσουμε. Για να γίνει χρειάζεται να αλλάξουμε νοοτροπία, να αλλάξουμε και τις οργανωτικές μας δομές, αλλά και τη στρατηγική μας, η οποία πρέπει να είναι και στο επίπεδο της αλληλεγγύης και και στο πολιτικό επίπεδο με αντίστοιχες πρωτοβουλίες. Όλα δείχνουν ότι οι δεσμοί χαλαρώνουν και ότι η πολιτική αποστασιοποίηση των πολιτών για το κεντρικό πολιτικό παιχνίδι θα είναι τεράστια. Εμείς πρέπει να παρέμβουμε, να επαναπολιτικοποιήσουμε και να παρουσιάσουμε πρόγραμμα διεξόδου.
Ο αρχηγισμός,
το έλλειμμα δημοκρατίας
*Αν είχαμε τη δυνατότητα με μια κίνηση να αλλάξουμε κάτι στα της αριστεράς, ποιο θα ήταν;
Α.Ρ.: Σε αυτό τον τόπο κυριαρχεί μια μικροαστική λογική, η οποία θεωρεί τα πάντα ως παιχνίδι προσώπων. Και δυστυχώς ένα τμήμα και της δικής μας αριστερής ηγεσίας, λειτουργεί με αυτόν τον τρόπο. Έχουμε έναν παραγοντισμό, ο οποίος μας στερεί φερεγγυότητα. Μας στερεί εμπιστοσύνη. Δημιουργείται η αίσθηση ότι αυτό γίνεται για να γίνει κάποιος βουλευτή ή κάποιος άλλος αρχηγός ή παράγοντας της δικής του ομάδας κ.λπ. Δεν μπορεί να επανακτήσουμε τη φερεγγυότητα, όντας μέσα στην κυρίαρχη στην κοινωνία μικροαστική αντίληψη.
*Ένα παράδειγμα;
Α.Ρ.: Δεν μπορεί να είναι φερέγγυα μια εφημερίδα της αριστεράς, η οποία την Κυριακή της Πρωτομαγιάς έχει άρθρο επίλεκτου μέλους του Δικτύου 21, το οποίο καταγγέλλουμε εδώ και χρόνια.
*Σε ποιον αναφέρεσαι;
Α.Ρ.: Στον Χρ. Λαζαρίδη. Αμέσως, ο άνθρωπος που είναι ευαισθητοποιημένος σε ζητήματα εθνικισμού, παγώνει. Πόσω περισσότερο που ο κ. Λαζαρίδης είναι από τους συμβούλους του Αν. Σαμαρά.
Μ.Σ.: Δεν είναι το καλύτερο παράδειγμα. Υπάρχει και το γνωστό “παραιτούμαι, δεν παραιτούμαι...”
Α.Ρ.: Σύμφωνοι, όλο το παιχνίδι ηγεσίας στον ΣΥΡΙΖΑ, το οποίο δημιούργησε μια τεράστια αφερεγγυότητα, ήταν αποτέλεσμα αυτής της μικροαστικής λογικής. Όσο δημιουργούμε ειδικά μεγέθη μεταξύ μας, δημιουργούμε αφερεγγυότητα μέσα στην κοινωνία. Το δεύτερο είναι ότι η αριστερά πρέπει να λειτουργεί μέσα στην κοινωνία και όχι να την καθοδηγεί. Η αριστερά έχει μάθει να καθοδηγεί. Κάποια στιγμή πρέπει να μάθει να οδηγείται. Και μόνο αν συνειδητοποιήσει αυτό που γίνεται γύρω της μπορεί να το εκφράσει.
Ε.Π.: Η ιστορική αριστερά έχει πάρει διαζύγιο με τη δημοκρατία. Είτε με καθαρό σταλινισμό, είτε με σταλινισμό με ανθρώπινο πρόσωπο, πορεύεται χωρίς ηθικό έρμα. Χρειάζεται να πραγματοποιηθεί αυτή τη στιγμή της κρίσης, μια δημοκρατική επανάσταση μέσα στην ίδια την αριστερά ώστε να μπορεί να αντιμετωπίσει δημοκρατικά τον λαό της κρίσης. Η αριστερά πρέπει να συντεθεί. Δεν είναι δυνατόν να υπάρχουν μαγαζιά, παραμάγαζα, ηγέτες, παράγοντες, που να ερίζουν διαρκώς μεταξύ τους. Η εικόνα αυτή είναι θλιβερή. Είναι η αίσθηση ότι δεν υπάρχει ηθική απέναντι στα μείζονα προβλήματα που απασχολούν τη συντριπτική πλειοψηφία του κόσμου. Άρα, υπάρχει ζήτημα ενότητας. Ενότητα μέσα στη δημοκρατία, ενότητα μέσα στο σεβασμό του κόσμου. Θυμάμαι μερικά συνθήματα του γαλλικού Μάη, όπως: «Ο λαός πήρε το λόγο, όπως είχε πάρει το 1789 τη Βαστίλη». «Ξαφνικά ήθελαν όλοι να μιλήσουν και όλοι είχαν κάτι να πουν». Οι άνθρωποι πρέπει να μιλήσουν για να δράσουν. Πρέπει να δράσουν και ταυτόχρονα να μιλήσουν. Αυτό το πρότυπο του διαλόγου, της ταπεινότητας και τη σεμνότητας, πρέπει να το δείχνει και η ηγεσία που υπάρχει σήμερα στην αριστερά. Και επίσης, να σέβεται όσα έχει δημιουργήσει ο κόσμος της. Γιατί αισθανόμαστε σαν τον Σίσυφο, αισθανόμαστε ότι διαρκώς γεμίζουμε ένα κάδο που αφαιρούν τον πάτο του. Υπάρχει πρόβλημα δημοκρατίας και πρέπει να λυθεί τώρα. Γιατί αν δεν λυθεί δεν θα μπορέσουμε να ανταποκριθούμε στην κρίση.
Μια νέα δημοκρατική
οργάνωση
Μ.Σ.: Χρειάζεται να αλλάξουμε την οργάνωση στη βάση των νέων συνθηκών. Να φτιάξουμε νέα οργάνωση δημοκρατική, συμμετοχική για την παραγωγή πολιτικής. Παραγωγή πολιτικής που θα κρατά τις πετριές της αριστεράς, θα βάζει στο παιχνίδι την κινηματική αριστερά που τόσο καιρό τη φοβόμασταν, θα βάζει στο παιχνίδι την κοινωνία που τόσο πολύ την έχει φοβηθεί το σύστημα διακυβέρνησης. Αν το κάνουμε αυτό θα προχωρήσουμε. Θα μπορέσουμε να αντισταθούμε στις επιθέσεις που θα δεχτούμε. Νομίζω, άλλωστε, ότι το μέτωπο που επιτίθεται κατά της δικής μας αριστεράς έχει διευρυνθεί. Δεν είναι τυχαίος ο ακτιβισμός και ο υπερβολικός εργατισμός του ΚΚΕ, με κινήσεις και πρωτοβουλίες, οι οποίες θυμίζουν περισσότερο ΣΥΡΙΖΑ -αλλά είναι εκ του ασφαλούς- και πολύ λιγότερο την παράδοση του ΚΚΕ. Και αναφέρομαι στη δραστηριότητα στο λιμάνι του Πειραιά, στο πανό στην Ακρόπολη κ.λπ. Όταν η δική μας νεολαία ανέβηκε στην Ακρόπολη, στην καρδιά της μάχης, στις 16 Δεκεμβρίου του 2008, κατά τη γενική γραμματέα του ΚΚΕ χαϊδεύαμε τα αυτιά των κουκουλοφόρων και ταυτιζόμασταν με την τυφλή βία των μπάχαλων. Τώρα ανέβηκαν στην Ακρόπολη αυτοί, αλλά ταχτοποιημένα, ησύχως. Προσπαθούν, με άλλα λόγια να περιχαρακώσουν και να ορίσουν τι είναι αριστερά. Να κρατήσουν όρθιο το μοναστήρι και αν πείσουν και κάποιον άλλον καλόγερο έχει καλώς... Και βεβαίως να βγάλει εμάς εκτός πολιτικού και δημοκρατικού τόξου. Από την άλλη πλευρά δεχόμαστε και θα δεχτούμε ακόμα περισσότερες επιθέσεις από τις δυνάμεις που συγκροτούν σήμερα τη διακυβέρνηση του δικομματισμού, που είναι ΠΑΣΟΚ, Ν.Δ. και ΛΑΟΣ. Άρα, εμείς πρέπει να αποφασίσουμε ότι θέλουμε μια νέα δημοκρατική οργάνωση, χωρίς μικρότητες, χωρίς μικροεγωισμούς και ιδεολογικούς παλιμπαιδισμούς. Καίγεται η κοινωνία μας και όταν καίγεται η κοινωνία, θα πάρω τον τενεκέ με το νερό για να σβήσω τη φωτιά και από τον πασόκο και από τον νεοδημοκράτη που έχασε τη δουλειά του και από αυτόν που μέχρι χθες καθόταν στον καναπέ.
Ε.Π.: Να πω για την ιστορία ότι το πρώτο πανό που αναρτήθηκε στην Ακρόπολη ήταν κατά της διεξαγωγής των Ολυμπιακών Αγώνων στην Αθήνα, όταν η Καμπάνια Αντι-2004 έδινε μάχη σε ένα περιβάλλον εθνικής ομοψυχίας γύρω από τη νέα μεγάλη ιδέα. Και είναι σημαντικό αυτό γιατί την περίοδο εκείνη άρχισε η καπιταλιστική αναδιάρθρωση, της οποίας τα αποτελέσματα βλέπουμε σήμερα. Να πω, επίσης, ότι ο Καλλικράτης πέραν του ότι απολύει χιλιάδες εργαζομένων και κατεδαφίζει το κοινωνικό κράτος, επιδιώκει να βγάλει την αριστερά εκτός θεσμικού, πολιτικού παιχνιδιού. Το εκλογικό σύστημα δεν επιτρέπει σε μικρές κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις ούτε καν να θέσουν υποψηφιότητα.
Α.Ρ.: Αυτή η πορεία δείχνει ότι ο καπιταλισμός για άλλη μια φορά μπροστά σε μια κρίση δημιουργεί τις δομές υπέρβασής της υπέρ του. Τις δύο προηγούμενες μεγάλες κρίσεις ο καπιταλισμός της κέρδισε και αναδιαρθρώθηκε. Και οι αμφισβητησιακές δυνάμεις έμειναν πίσω. Είμαστε σε μια τρίτη μεγάλη κρίση. Συνεπώς ή θα μπορέσουμε να απαντήσουμε ανατρέποντας τη λογική που εκείνος θέτει ή θα είναι για όλους μας πολύ δύσκολα. Και για να μην αυτομαστιγωνόμαστε, είμαστε ο πρώτος χώρος που μίλησε για την επερχόμενη κρίση, είμαστε ο μόνος χώρος που έχει εναλλακτικές προτάσεις, αλλά που δυστυχώς δεν τις εκφράζουμε αυτήν τη στιγμή και λέμε γενικόλογα πράγματα. Και έχουμε προτάσεις. Είμαστε ο μοναδικός χώρος που αναφέρεται σε προτάσεις πανευρωπαϊκής διεξόδου.
*Το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνει η αριστερά ποιο είναι; Είναι να συγκροτήσει τον πολιτικό της λόγο, είναι να ξαναδεί τη λειτουργία της;
Α.Ρ.: Να κερδίσει τη φερεγγυότητά της, αλλά και όλα μαζί. Είναι και αυτό και εκείνο, με πρωταρχικό το ηθικό πρόταγμα. Να ξαναθυμηθούμε την άνοιξη του ΣΥΡΙΖΑ που την αφήσαμε πίσω για στενοκομματικούς λόγους. Δεν υπάρχει άλλος χώρος...
Μ.Σ.: Αυτή η προσπάθεια δεν μπορεί να είναι αποτέλεσμα προσωπικών πολιτικών και επιλογών, αλλά πρέπει να είναι η αποπνέουσα κουλτούρα όλων των συλλογικοτήτων μας. Γι‘ αυτό δίνω βάρος, όπως όλοι μας, σε αυτήν τη συζήτηση, στη συγκρότηση του πολιτικού υποκειμένου, που θα εκφράσει το θυμό και θα οργανώσει την ελπίδα. Και αυτό πρέπει να το κάνει και συμμετοχικά και δημιουργικά και με μια κουλτούρα που θα παράγει και θα εγγυάται την ηθική, που ανέφερε προηγουμένως ο Άλκης.
Ε.Π.: Συμφωνώ. Ενώ μας λείπουν πολλά, έχουμε ταυτόχρονα πολλές εμπειρίες συμμετοχής και δράσης στην κοινωνία με τρόπους πολύ δημοκρατικούς και αποτελεσματικούς.
Α.Ρ.: Έλεγε ο Γκράμσι: Αν η ανάλυσή μας οδηγεί σε απαισιοδοξία, η δράση μας πρέπει να οδηγήσει σε αισιοδοξία.
Τη συζήτηση συντόνισε
ο Πάνος Λάμπρου
Η τρομοϋστερία δεν θα περάσει Η απάντηση στην οικονομική κρίση είναι στους δρόμους
Από την περασμένη εβδομάδα γινόμαστε θεατές ενός αστυνομικού θρίλερ, νέα, εκσυγχρονισμένη κόπια του 2002, κατά το οποίο η αυθαιρεσία από τη μεριά του κράτους πλέκει το γνωστό σενάριο συντήρησης του τρόμου με τίτλο «Υπόθεση εξάρθρωσης της οργάνωσης Επαναστατικός Αγώνας». Διαρροή πληροφοριών από την αντιτρομοκρατική, επιχειρησιακό σχέδιο εξάρθρωσης της ΕΛ.ΑΣ με εισβολές σε σπίτια, χώρους δουλειάς συγγενών και φίλων των συλληφθέντων, σωρεία παραβιάσεων των δικαιωμάτων τους και μια φαντασμαγορική εκστρατεία από κουκουλοφόρους κομάντο, ελικόπτερα και φονικά παπάκια στο πάρκο της Ναυαρίνου και στην Κυψέλη. Δημόσια, μέσα από αυτό το θέαμα μιλούν δημοσιογράφοι που ως άξιοι συνδιαμορφωτές της αστυνομικής «αλήθειας» εμπλουτίζουν την υπόθεση με ρεπορτάζ στοχοποίησεων, εισβολές σε σπίτια με κάμερες, ακατάσχετη ονοματολογία και δημοσιοποιήσεις προσωπικών στοιχείων των εμπλεκομένων ή μη στην υπόθεση ατόμων. Ένα τρομολαγνικό σκηνικό με φόντο την ποινικοποίηση των προσωπικών σχέσεων, τις τηλεφωνικές παρακολουθήσεις, την κινδυνολογία και τις πρώιμες καταδίκες.
Εμείς οι νέοι και οι νέες της ΑΚΟΑ από τη συμμετοχή μας στη συλλογική, ανοιχτή και μαζική δράση, στα κινήματα, τη διεκδίκηση και την υπεράσπιση των δικαιωμάτων, τον αγώνα μας για ελευθερία και δημοκρατία στεκόμαστε αντίθετοι σε όποια προσπάθεια περιορισμού των ατομικών και συλλογικών δικαιωμάτων. Σε μια συγκυρία που η οικονομική κρίση πλήττει τη νεολαία και τα δικαιώματά της, που η παρέμβαση του Δ.Ν.Τ θα επιβάλλει τον τρόμο στις ζωές μας, δεν δεχόμαστε την καταστολή των δικαιωμάτων για διεκδίκηση μιας καλύτερης ζωής.
Απαίτηση μας είναι να τηρούνται πάντα και με σχολαστικότητα τα δικαιώματα όλων όσοι με οποιονδήποτε τρόπο φέρονται εμπλεκόμενοι σε μία ερευνώμενη υπόθεση. Τα δικαιώματα συνιστούν αυτόνομο αγαθό που δεν πρέπει να συμψηφίζεται, όπως συχνά κάνει η κυβέρνηση. Δεν υπάρχει έδαφος για καμία εκδοχή του δόγματος «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα». Η νεολαία που διεκδικεί και εξεγείρεται δεν είναι εχθρός της δημοκρατίας αλλά υπερασπιστής της. Οι νέοι και νέες της ΑΚΟΑ, θα συνεχίσουμε να δείχνουμε έμπρακτα την αλληλεγγύη μας σε όποιον και όποια υφίσταται οποιαδήποτε μορφή αυθαιρεσίας και καταπάτησης των δικαιωμάτων του.
Νέες και νέοι της ΑΚΟΑ
27/4/2010
Εμείς οι νέοι και οι νέες της ΑΚΟΑ από τη συμμετοχή μας στη συλλογική, ανοιχτή και μαζική δράση, στα κινήματα, τη διεκδίκηση και την υπεράσπιση των δικαιωμάτων, τον αγώνα μας για ελευθερία και δημοκρατία στεκόμαστε αντίθετοι σε όποια προσπάθεια περιορισμού των ατομικών και συλλογικών δικαιωμάτων. Σε μια συγκυρία που η οικονομική κρίση πλήττει τη νεολαία και τα δικαιώματά της, που η παρέμβαση του Δ.Ν.Τ θα επιβάλλει τον τρόμο στις ζωές μας, δεν δεχόμαστε την καταστολή των δικαιωμάτων για διεκδίκηση μιας καλύτερης ζωής.
Απαίτηση μας είναι να τηρούνται πάντα και με σχολαστικότητα τα δικαιώματα όλων όσοι με οποιονδήποτε τρόπο φέρονται εμπλεκόμενοι σε μία ερευνώμενη υπόθεση. Τα δικαιώματα συνιστούν αυτόνομο αγαθό που δεν πρέπει να συμψηφίζεται, όπως συχνά κάνει η κυβέρνηση. Δεν υπάρχει έδαφος για καμία εκδοχή του δόγματος «ο σκοπός αγιάζει τα μέσα». Η νεολαία που διεκδικεί και εξεγείρεται δεν είναι εχθρός της δημοκρατίας αλλά υπερασπιστής της. Οι νέοι και νέες της ΑΚΟΑ, θα συνεχίσουμε να δείχνουμε έμπρακτα την αλληλεγγύη μας σε όποιον και όποια υφίσταται οποιαδήποτε μορφή αυθαιρεσίας και καταπάτησης των δικαιωμάτων του.
Νέες και νέοι της ΑΚΟΑ
27/4/2010
Φοιτητικές εκλογές εν μέσω... «αυτομόρφωσης»
Aλλη μια εκλογική μάχη προ των πυλών. Οι φοιτητές, τόσο των ΤΕΙ όσο και των ΑΕΙ, καλούνται την Τετάρτη, 19 Μαΐου, να επιλέξουν τη φοιτητική παράταξη και τους εκπροσώπους της που θα αναλάβουν να σχεδιάσουν και να ασκήσουν διοίκηση μέσα στα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Καλούνται να διαλέξουν ανάμεσα στον δρόμο της αμφισβήτησης και της πρότασης για ένα καλύτερο μέλλον, ή του συμβιβασμού, των πελατειακών σχέσεων, και της υποβάθμισης του δημόσιου χαρακτήρα της Παιδείας, σε μια εποχή που όλα είναι ρευστά.
Στα στενά του Καλλικράτη και του «σοσιαλισμού»
Οι επόμενες χρονιές προβλέπονται δύσκολες για την ανώτατη εκπαίδευση. Καλλικράτης, υποχρηματοδότηση των ιδρυμάτων, ΚΕΣ (Κέντρα Ελευθέρων Σπουδών), είναι αναφορικά, τα προβλήματα που σε συνδυασμό με το ΔΝΤ και τα νέα μέτρα, θα αποδεκατίσουν μια για πάντα την Παιδεία. Ο Καλλικράτης, και η συνένωση των δήμων θα περιορίσει τα περιφερειακά ιδρύματα, συγχωνεύοντας τα με ιδρύματα του κέντρου. Τα «μεγάλα» ιδρύματα θα ζητήσουν «γη και ύδωρ» από τα «μικρά» ώστε ο πτυχιούχος, η προπτυχιακός φοιτητής να μην έχουν κανένα απολύτως δικαίωμα στην αγορά εργασίας. Τα επαγγελματικά δικαιώματα θα περιοριστούν, τα πτυχία θα υποβαθμιστούν, οι ωρομίσθιοι καθηγητές θα απολυθούν, τα εργαστήρια δεν θα έχουν χώρο για αρκετούς φοιτητές, και το παιχνίδι θα συνεχίζεται μέχρι και ο τελευταίος φοιτητής να λυγίσει και να οδηγηθεί στα ΚΕΣ. Στα ΚΕΣ όπου εκεί με ελάχιστα χρήματα, σε σχέση με αυτά που είχε δώσει ως φοιτητής σε ένα Δημόσιο Πανεπιστήμιο, θα αποφοιτήσει με πλήρη επαγγελματικά δικαιώματα, και βέβαια αναγνωρίσιμο πτυχίο στην αγορά εργασίας.
Ο «Σοσιαλισμός» των τελευταίων μηνών, μπορεί να κατάργησε τη βάση του 10, να υπέγραψε νέες συμβάσεις καθηγητών, να «έδωσε» επαγγελματικά δικαιώματα σε σχολές που δεν είχαν, θολώνοντας τα νερά, παρόλα αυτά όμως, έκανε περικοπές στην παιδεία, σκέπτεται να καταργήσει το άσυλο, και εν τέλει να οδηγήσει τα ιδρύματα στην απόλυτη παρακμή τους, ώστε τα ιδιωτικά κολέγια να έχουν πια τον πρώτο λόγο.
Ούτε βήμα πίσω
Η Ριζοσπαστική Αριστερά, με εκπρόσωπο την Αριστερή Ενότητα, καλείται να αναμετρηθεί για άλλη μια φορά με τις δυνάμεις του νεοφιλελευθερισμού, οι οποίες προωθούν και στηρίζουν τα νέα μέτρα, που μόνο στόχο έχουν τη χάραξη ενός αβέβαιου μέλλοντος, χωρίς αξιοπρέπεια για τους φοιτητές όλων των βαθμίδων.
Η ΑΡΕΝ, ένα σχήμα νέο σχετικά στην πολιτική σκηνή των ΑΕΙ και ΤΕΙ , έπαιξε καθοριστικό ρόλο στους φοιτητικούς αγώνες. Κατέβηκε στο δρόμο, διεκδίκησε και διεκδικεί τα αυτονόητα για την παιδεία. Διεκδικεί ενιαία τριτοβάθμια εκπαίδευση με ισχυρά προγράμματα σπουδών, με επαγγελματικά δικαιώματα και επαρκή αριθμό μόνιμου εκπαιδευτικού προσωπικού. Κατάργηση των κολεγίων, με αύξηση του κρατικού προϋπολογισμού για τα ΑΕΙ και ΤΕΙ, και στήριξη των αδύναμων τμημάτων της περιφέρειας.
Φωνάξαμε και κατεβήκαμε στο δρόμο εναντία στο νόμο πλαίσιο, που ευθύνεται για τον περιορισμό των δωρεάν βιβλίων μας, για τις διαγραφές των φοιτητών μετά από ένα χρονικό όριο.
Τα προηγούμενα χρόνια, που κατακλύζαμε τους δρόμους κατά της αναθεώρησης του άρθρου 16, μας αποκαλούσαν ταραξίες και μειοψηφίες, φανερώνοντας το φόβο τους απέναντι στα κινήματα. Τώρα με τα νέα μέτρα και την είσοδο του ΔΝΤ ήρθε η ώρα να μας ξαναφοβηθούν. Μαζί με τους εργαζόμενους και κάθε αγωνιζόμενο κομμάτι αυτής της κοινωνίας να φωνάξουμε ότι δεν κάνουμε βήμα πίσω από τις διεκδικήσεις μας.
Δημήτρης Ντούζγος-Μούρτζος
ΣΥΝΕΧΙΖΟΝΤΑΙ ΟΙ ΡΑΤΣΙΣΤΙΚΕΣ ΕΠΙΘΕΣΕΙΣ
Το χρώμα του ρατσισμού είναι το χρώμα του αίματος
Μέρες βίας έχουν χαρακτηριστεί οι τελευταίες βδομάδες. Βέβαια, οι πολιτικοί αρχηγοί που συμμετείχαν στη σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε την προηγούμενη Δευτέρα αναφέρθηκαν στη «βία» των διαδηλώσεων, στη «βία των κουκουλοφόρων» και αδιαφόρησαν, για μία ακόμα φορά, για τους μετανάστες που δέχονται καθημερινά, πλέον, ρατσιστικές επιθέσεις. «Η κοινωνία προετοιμάζει το έγκλημα. Ο εγκληματίας το διαπράττει», είχε πει κάποτε ο Β. Ουγκώ. Η δική μας κοινωνία έχει εδώ και καιρό εντάξει στα όριά της τη ρατσιστική βία και οι φασίστες τη διαπράττουν. Καθημερινά στις ειδήσεις, στα πρωτοσέλιδα εφημερίδων, στα καφενεία συζητιέται το «πρόβλημα των ξένων» που έχουν «πάρει τις δουλείες μας», «έχουν μαυρίσει τις πλατείες», «μας κλέβουν», «μας σκοτώνουν» και άλλα τέτοια ευφυολογήματα. Τι και αν οι επίσημες στατιστικές δεν επιβεβαιώνουν τίποτα τέτοιο, ο μέσος Έλληνας δέχεται την αλήθεια που λαϊκίστικα του προσφέρεται.
Αυτή είναι μία από τις αιτίες που την Πρωτομαγιά η Χρυσή Αυγή επιτέθηκε απροκάλυπτα σε καταστήματα μεταναστών και ξυλοκόπησε όποιον πετύχαινε στο διάβα της. Αυτή είναι μία από τις αιτίες που αυτή η είδηση δεν ξεσήκωσε ορδές κόσμου ενάντια στον ρατσισμό και τη βία. Εξαιτίας της κατάντιας της κοινωνίας μας οι ξυλοδαρμοί συνεχίζονται καθημερινά και αυξάνονται με μαθηματική πρόοδο. Τελευταία θύματα δυο Αφγανοί πρόσφυγες που βρέθηκαν στο άντρο του φασισμού, στον Άγιο Παντελεήμονα, τα ξημερώματα της περασμένης Τρίτη, οι εικοσάχρονοι Ρασούλ Αχμαντί και Φαουάντ Μπαγιάζ, που πήγαιναν για δουλειά. Μία ομάδα «αγανακτισμένων πολιτών» επιτέθηκε στους Αφγανούς με ξύλα, πέτρες και καρέκλες στέλνοντάς τους στο νοσοκομείο με σπασμένα δόντια και πολλαπλά τραύματα στο κεφάλι, τα χέρια και τα πόδια.
Και αυτή η θηριωδία, πιθανότατα, θα παραμείνει ατιμώρητη αφού όπως καταγγέλλει και το Κυριακάτικο Σχολείο Μεταναστών, «η ηγεσία του Υπουργείου Προστασίας του Πολίτη δεν ασχολείται με τις καταγγελίες συγκάλυψης των φασιστικών επιθέσεων από το Τοπικό Αστυνομικό Τμήμα (που δεν καταγράφει τις καταγγελίες των θυμάτων, ενώ δεν ανταποκρίνεται και στις επανειλημμένες εκκλήσεις βοήθειας Αφγανών καταστηματαρχών που απειλούνται από τους φασίστες να κλείνουν τα μαγαζιά τους στις 3 αλλιώς θα τους τα σπάσουν). Έτσι οι φασίστες πήραν το πράσινο φως να κλιμακώσουν τη ρατσιστική βία με αποτέλεσμα τα σημερινά αίσχη». Αυτή τη δυστοκία της Αστυνομίας καταγγέλλουν και οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ με ερώτησή τους στον υπουργό Προστασίας του Πολίτη, ζητώντας να εκπονηθεί άμεσα ένα αποτελεσματικό σχέδιο πρόληψη και αντιμετώπισης της ρατσιστικής βίας. Φωνή βοώντος; Θα δείξει…
Ιωάννα Δρόσου
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΚΩΣΤΑ ΔΟΥΖΙΝΑ
«Η κρίση δεν αλλάζει μόνο τα οικονομικά μεγέθη, αλλάζει τις κοινωνικές σχέσεις των ανθρώπων»
Τη συνέντευξη πήραν
η Όλγα Μπαλαούρα
και η Αφροδίτη Μπαμπάση
*Βρισκόμαστε εν μέσω οικονομικής κρίσης, η έξοδος από την οποία φαίνεται μακρινή. Πώς θα χαρακτήριζες τη σημερινή κοινωνικοπολιτική συγκυρία;
-Η οικονομική κρίση έχει επιπτώσεις σε όλα τα επίπεδα της ζωής: στο οικονομικό, στην πολιτική και στην οργάνωση της ψυχικής ισορροπίας των ανθρώπων. Ο τρόπος οργάνωσης της κοινωνικοπολιτικής συγκυρίας δείχνει ότι δεν πρόκειται για μια κρίση με την έννοια μιας αλλαγής περισσότερο ή λιγότερο σημαντικής κάποιων πραγμάτων που μετά θα ισορροπήσουν, αλλά για ένα συνολικό γράψιμο από την αρχή του τρόπου οργάνωσης της κοινωνίας, αλλά και των σχέσεων των ανθρώπων μέσα σ’ αυτή. Με αυτή την έννοια είναι πολύ πιο βαθιά η αλλαγή από τις αλλαγές των κοινωνικο-εργασιακών δικαιωμάτων.
*Πρόκειται, δηλαδή, για έναν επαναπροσδιορισμό του κοινωνικού ιστού;
Αναφέρομαι σε έναν νέο κοινωνικό δεσμό. Σε έναν άλλο τρόπο με τον οποίο ερχόμαστε σε σχέση με τον εαυτό μας, με τον άλλον, με την κοινότητα και με τον κόσμο.
*Αυτό που είχε διαφανεί από τη δεκαετία του ’90 με την ολοκληρωτική επίθεση του νεοφιλελευθερισμού στα βασικά κύτταρα της κοινωνικής οργάνωσης;
-Τότε, πράγματι, έγινε κατανοητό, επειδή υπήρξαν σημαντικές ιδεολογικές τοποθετήσεις, που εξήγησαν αυτή τη λογική. Ωστόσο, φτάνει τώρα στην ωρίμανση και μετατρέπεται από ποσοτική σε ποιοτική αλλαγή. Το νεοφιλελεύθερο σχέδιο ξεκίνησε από πιο παλιά, το 1947, πριν τη δεκαετία του ’90, όταν σε ένα βουνό της Ελβετίας, το Μον Πελερέν, μαζεύτηκαν πολιτικοί φιλόσοφοι και οικονομολόγοι, μεταξύ τον οποίων ο Χάγιεκ και ο Φρίντμαν, οι οποίοι έφτιαξαν τη λεγόμενη Εταιρεία Μον Πελερέν. Αυτοί, λοιπόν, διατύπωσαν τη θέση ότι το New Deal στις ΗΠΑ και το κοινωνικό κράτος ήταν τελείως αντίθετα με την ανθρώπινη φύση, η οποία λειτουργεί μέσα από την έννοια της ελευθερίας, της οικονομικής πρωτοβουλίας και της κοινωνικής απεξάρτησης από το κράτος, προκειμένου να ενισχυθεί η επιχειρηματική πρωτοβουλία.
*Πώς γνώρισαν τέτοια επιτυχία οι ιδέες του Φρίντμαν και της «σχολής του Σικάγου» που ίδρυσε;
-Η επιτυχία του νεοφιλελεθευρισμού έγκειται στο ότι η ιδεολογία αυτή εμφανίστηκε ως ο μόνος τρόπος να καταλάβει κάποιος όχι μόνο την οργάνωση της οικονομίας, αλλά και τη λειτουργία της ανθρώπινης ύπαρξης. Στη δεκαετία του ’90, λοιπόν, επικράτησε μια μαθηματικοποίηση της οικονομίας, η οποία πέρασε και στην άσκηση της πολιτικής. Έτσι, η ανθρώπινη φύση παρουσιάζεται σαν ατομικιστική-ανταγωνιστική. Και η ελευθερία ορίζεται ως η έλλειψη εμποδίων, ως ελευθερία της επιλογής. Ενός διαφοροποιημένου δηλαδή καταναλωτισμού, της λογικής του life style, κατά την οποία η ελευθερία γίνεται συνώνυμη της ελευθερίας στην επιλογή προϊόντων μέσα από το μηχανισμό ενός επιθετικού μάρκετιγκ. Όλα αυτά, λοιπόν, κολλάνε στην δεκαετία του ’90, με την αρχική υιοθέτηση αυτών των απόψεων από την Θάτσερ και τον Ρέιγκαν. Σ’ ένα περιβάλλον, όμως, που αμύνεται ακόμα, το περιβάλλον του «μεταπολεμικού κοινωνικού συμβολαίου», στο οποίο υπήρχε μια σαφής αναγνώριση ότι πέραν της ελεύθερης αγοράς, της ανταγωνιστικότητας, της λογικής της ελευθερίας απέναντι στη κρατική παρέμβαση υπήρχε και ο χώρος του «κοινού καλού». Στον χώρο των κοινωνικών υπηρεσιών το «κοινό καλό» εμφανιζόταν με τρεις μορφές: υγεία, παιδεία, κοινωνική ασφάλιση.
*Πώς εξηγείται ένα καπιταλιστικό σύστημα να επιλέγει να προστατεύει τις κοινωνικές υπηρεσίες;
-Αυτός ο χώρος του «κοινού καλού» εκφράζει δύο λογικές. Μία ήταν το New Deal του Ρούσβελτ, που στόχευε στη «σωτηρία» του καπιταλισμού μετά το κραχ της δεκαετίας του ’30. Ο Ρούσβελτ προώθησε μια πολιτική που έλεγε ότι πρέπει να φτιαχτεί ένα δίκτυ ασφαλείας, πιο περιορισμένο ασφαλώς από της Ευρώπης, ώστε να μην πηδάνε και αυτοκτονούν οι άνεργοι από τους ουρανοξύστες. Μια αμυντική, δηλαδή, τακτική των αμερικάνικων και ευρωπαϊκών πολιτικών ελίτ απέναντι στην κατανόηση ότι ο καπιταλισμός δημιουργούσε τεράστιες περιοδικές κρίσεις και, επομένως, ολόκληρη η νομιμοποίηση του πολιτικοοικονομικού συστήματος διακυβευόταν. Πέραν, λοιπόν, της οικονομίας της αγοράς υπάρχει και ένα res publicum, ένα κοινό καλό, που απαιτεί συμμετοχή του κόσμου στις πολιτικές δραστηριότητες. Η δεύτερη μεγάλη κοιτίδα αυτών των μεταπολεμικών εξελίξεων ήταν το εργατικό κίνημα, το οποίο απαίτησε μετά από αγώνες (κυρίως στις μεγάλες δυτικές χώρες που ήταν ισχυρό και είχε σχέση με τα συνδικάτα και τα κόμματα εξουσίας, όπως το Εργατικό κόμμα στην Αγγλία, το Σοσιαλιστικό κόμμα στην Γαλλία, το Σοσιαλδημοκρατικό κόμμα στη Γερμανία) και κέρδισε ορισμένες βασικές προστασίες.
*Ποια είναι η σχέση του κοινωνικού φιλελευθερισμού με τον οικονομικό φιλελευθερισμό σήμερα;
-Μπορείς να είσαι υπέρ των δικαιωμάτων των γκέι κοινωνικά και οικονομικά κεϊνσιανός; Σε προσωπικό επίπεδο μπορείς. Για παράδειγμα σήμερα μπορείς να είσαι υπέρ των μέτρων και κατά τα άλλα να είσαι και με κάποια δικαιώματα. Το ερώτημα είναι βαθύτερο. Αυτός ο φιλελευθερισμός που ξεκίνησε με τον Χομπς, κυρίως, και λιγότερο με τον Λοκ, καθόρισε δύο αιώνες. Οι φιλελεύθεροι ήταν από την αρχή υπέρ της εισαγωγής αγορών σε όσο το δυνατόν περισσότερες υπηρεσίες, ούτως ώστε η αξία χρήσης των προϊόντων να καθορίζεται μόνο από τις αγορές. Ταυτόχρονα οι φιλελεύθεροι ήταν από την αρχή εναντίον της κοινωνικής πειθάρχησης. Παράδειγμα αποτελεί ο Τζον Στιούαρτ Μίλ, ο πρώτος φιλελεύθερος που μιλάει για το φεμινισμό. Έτσι, μέχρι την εμφάνιση του δημοκρατικού κινήματος, που βγαίνει από τους εργάτες και τα συνδικάτα και ζητάει δικαιώματα και ψήφο για όλη την κοινωνία, το φιλελεύθερο κίνημα είχε δύο αρχές: απελευθερώνουμε την οικονομία και απελευθερώνουμε τον άνθρωπο από τις κοινωνικές προκαταλήψεις και, κυρίως τις θρησκευτικές, δεσμεύσεις. Τώρα μας λένε ότι αυτές οι δύο πλευρές, ο κοινωνικός φιλελευθερισμός και ο οικονομικός φιλελευθερισμός δεν έχουν καμία σχέση. Αυτή η αντίληψη καταλήγει στο συμπέρασμα ότι το κέντρο της κοινωνίας και των κοινωνικών δεσμών είναι το άτομο. Το άτομο σε μια κατάσταση προκοινωνική, που έχει κάποια κοινά χαρακτηριστικά, τα οποία επιβάλλονται από εξωτερικές συνθήκες -το κράτος εν προκειμένω. Έτσι το σλόγκαν «Να είσαι ο εαυτός σου, να είσαι ο πρώτος, η απληστία είναι καλή» (“be yourself, be number one, greed is good”), που το έλεγαν χυδαία στη δεκαετία του ’90 στο περίφημο έργο «Γουόλ Στριτ», εντάσσεται στη γενικότερη φιλοσοφία του φιλελευθερισμού, μέχρι να δημιουργηθεί, στο οικονομικό πεδίο, η σύγκρουση μεταξύ φιλελευθερισμού και νεοφιλελευθερισμού. Με άλλα λόγια, η ελευθερία των αγορών και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ξεκίνησαν μαζί.
*Αυτό το είδος οικονομικού και πολιτικού σωφρονισμού με ανεξέλεγκτες συνέπειες για τη ζωή των ανθρώπων αλλά και για τη δημοκρατία θα επιφέρει αλλαγές στο πολιτικό σύστημα;
-Αυτό που νομίζω ότι ακόμα και η αριστερά δεν έχει πλήρως κατανοήσει, είναι ότι εδώ δεν έχουμε απλώς μια οικονομική κρίση και μια μικρή αλλαγή των κοινωνικών συσχετισμών. Ο Χάρβεϊ και ο Βαλερστάιν εξηγούν πολύ καλά ότι αυτό που κάνει ο νεοφιλελευθερισμός από τη στιγμή που επιβάλλεται στο δυτικό κόσμο, είναι μια μαζική μεταφορά κεφαλαίου και εξουσίας, με την έννοια της προστασίας δικαιωμάτων, από τον εργαζόμενο κόσμο στις οικονομικές ελίτ, στο κεφάλαιο. Αυτό βλέπουμε τώρα με το ΔΝΤ, που έρχεται και λέει κάντε αυτά για να μειώσετε το χρέος, το έλλειμμα κ.τ.λ. Αυτό που συμβαίνει σήμερα στο πολιτικό επίπεδο, είναι η εγκατάλειψη του κοινωνικού συμβολαίου, που είχε θεμελιώσει τη μεταπολεμική Ελλάδα, αρχικά το δυτικό κόσμο, και τη μεταπολιτευτική λογική οργάνωσης της κοινωνίας, η οποία στηριζόταν στην αποδοχή των κοινωνικών εταίρων. Η εργασία, τα συνδικάτα, τα αριστερά κόμματα, που εκφράζουν κομμάτια του πληθυσμού, είναι με μια έννοια και αυτοί μέσα στο παιχνίδι, οπότε μπορούν να αγωνίζονται και να κερδίζουν περισσότερα δικαιώματα. Ήταν το κομμάτι αυτό της οργάνωσης που οι φιλελεύθεροι και οι πιο έξυπνοι σοσιαλδημοκράτες, μαζί και ο Χάμπερμας, το είχανε βάλει και σαν πρόταγμα της Ε.Ε. Η Ε.Ε εξευρωπάισε ένα μοντέλο πιθανόν γερμανικο-σοσιαλδημοκρατικό και λιγότερο γαλλικό. Από τη μια πλευρά είναι η ελεύθερη οικονομία, με τα ατομικά δικαιώματα που την ακολουθούν, και από την άλλη μια περισσότερο δημοκρατική αρχή. Αυτό επέτρεπε στις οικονομικές δυνάμεις να λειτουργούν επιχειρηματικά σωστά και να οδηγούν στην αύξηση του ΑΕΠ. Αλλά, από την άλλη πλευρά, για να νομιμοποιηθεί έπρεπε να αναγνωρίζει ορισμένα κοινωνικά δικαιώματα και όχι μόνο τα ατομικά δικαιώματα. Δεύτερον, έπρεπε να υπάρχει και μια δημοκρατική συμμετοχή, η οποία δεν είναι απλώς να ψηφίζουμε κάθε τέσσερα χρόνια, είναι μια συμμετοχή των κοινωνικών δυνάμεων, όπως για παράδειγμα της εργασίας. Αυτές είναι που αλλάζουν σήμερα. Αυτό που αλλάζει, δηλαδή, είναι ότι επιβάλλεται ένα καινούργιο κοινωνικό συμβόλαιο, στο οποίο οι δυνάμεις αυτές της αριστεράς, που εκφράζουν τα πιο αδύναμα εισοδηματικά κομμάτια του πληθυσμού και τους αποκλεισμένους, σταδιακά αποκλείονται από το παιχνίδι. Έτσι, δεν γίνεται διάλογος. Δεν υπάρχει μια δημόσια σφαίρα, αλλά οι βαρετά επαναλαμβανόμενοι ισχυρισμοί των «ειδικών».
*Στη δεκαετία του ’90 αρχίζει να αναδύεται μια νέα παγκόσμια αγορά δομημένη πάνω στα νέα χρηματιστηριακά παράγωγα. Ποιος ήταν ο ρόλος της στην τρέχουσα κρίση;
Αυτοί ήταν χρηματιστηριακοί μηχανισμοί που δημιουργούσαν κέρδη, δηλαδή τη δυνατότητα να βάλεις πέντε και να βγάλεις δέκα, αλλά είχαν μικρή σχέση με την πραγματική οικονομία. Αυτό που έκαναν ήταν ότι έπαιρναν πακέτα περιουσιακών στοιχείων (π.χ. δάνεια για σπίτια ή για επιχειρήσεις) και τα έβαζαν σε δευτερογενείς αγορές. Με αυτό τον τρόπο, ενώ η πραγματική οικονομία δεν μεγάλωνε, επομένως η βάση στην οποία στηριζόντουσαν αυτά τα χαρτιά ήταν στάσιμη, η συνεχής επαναδιαπραγμάτευσή τους σε νέα χρηματοοικονομικά πακέτα, δημιουργούσε νέα λεφτά. Αυτά τα λεφτά εμφανίστηκαν με την αύξηση του χρηματιστηρίου και με την άνοδο της αξίας της ακίνητης περιουσίας. Έτσι δημιουργήθηκαν τεχνητές αγορές, που δεν είχαν σχέση με πραγματικά περιουσιακά στοιχεία και επέτρεψαν στη δεκαετία του ’90 και μέχρι το 2008 να συνεχιστεί το μοντέλο της συναίνεσης, αφού αυτοί που δούλευαν και είχαν το δικό τους σπίτι, έβλεπαν να ανεβαίνει το βιοτικό τους επίπεδο. Ωστόσο, μεγάλωσε πολύ το ποσοστό αυτών που δεν ανήκαν στους έχοντες και κατέχοντες. Γιατί δεν μπορούσαν να μπουν ούτε στην αγορά γης ούτε στην χρηματιστηριακή αγορά. Τα 2/3 του πληθυσμού έγιναν το κομμάτι της συναίνεσης, ενώ το 1/3 είναι εκτός. Αυτή η οικονομική ανάπτυξη, με την έννοια δημιουργίας πλαστών κερδών με τη φούσκα του χρηματιστηρίου και της αξίας της γης, κατέρρευσε στις 15 Σεπτεμβρίου 2008, μαζί με τη Lehman Brothers. Οι φτωχοί Αμερικανοί δεν μπορούσαν να αποπληρώσουν τα δάνεια των σπιτιών τους. Τους τίτλους γι’ αυτά τα σπίτια τούς είχαν διαπραγματευτεί 4 ή 5 φορές και είχαν πια μικρή σχέση με κάποιο πραγματικό οικονομικό μέγεθος. Γι’ αυτό κατέρρευσε. Αυτή ήταν η μεγάλη απάτη, η οποία συζητήθηκε λόγω της οικονομικής κρίσης. Έτσι, λοιπόν, υπάρχει, πλέον, ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού, που δεν συμμετέχει σε αυτόν τον τρόπο βελτίωσης του εισοδήματος και το οποίο λόγω κρίσης μένει άνεργο και βγαίνει εκτός αστικής οργάνωσης και πειθάρχησης. Και η απάντηση έχει ήδη δοθεί από τον Ρίγκαν και τη Θάτσερ, που προβλέποντας αυτή την εξέλιξη, ξεκίνησαν από τη δεκαετία του ’80 μια τεράστια αύξηση των φυλακών (1 στους 10 Αφροαμερικανούς βρίσκεται φυλακή) και των νόμων καταστολής. Έτσι οδηγούμαστε στη περιθωριοποίηση μεγάλων κοινωνικών στρωμάτων, που δεν έχουν σε κάτι να ελπίζουν και οδηγούνται σε δράση μη αποδεκτή από το φιλελεύθερο κράτος. Και η απάντηση σε αυτό είναι η αύξηση της καταστολής.
*Με την κρίση βλέπουμε τις πόλεις να γίνονται πεδία νέων μορφών καταπίεσης και το φαινόμενο των αποκλεισμένων να εντείνεται. Ο φόβος απέναντι στον αποκλεισμένο-περιθωριοποιημένο θα γνωρίσει νέα ένταση;
-Αυτό μας πηγαίνει στη λογική του Αγκάμπεν, που λέει ότι το στρατόπεδο είναι ο νόμος της νεωτερικότητας. O νόμος με την έννοια της νομής. Μπορούμε να το πούμε και πολύ πιο απλά. Ένας βασικός τρόπος με τον οποίο αντιμετώπιζαν και αντιμετωπίζουν οι μεγάλες φιλελεύθερες κοινωνίες το πρόβλημα του αποκλεισμένου είναι με την οικοδόμηση ενός τείχους. Όπως στην Παλαιστίνη, το Μεξικό, τη Σαχάρα κλπ. Το άλλο είναι το χτίσιμο των μεταφορικών τειχών. Πέρα από τα κλειστά σύνορα δημιουργούνται και μέσα στην πόλη τείχη, «γκέτο». Η απάντηση στο οικονομικό και κοινωνικό πρόβλημα είναι ο περιορισμός των αποκλεισμένων σε συγκεκριμένες γειτονιές, πόλεις, περιοχές. Τα «γκέτο» αστυνομεύονται κρατώντας τον κόσμο μέσα σαν ένα μεγάλο κλουβί. Η Ομόνοια είναι μία επεκταμένη φυλακή. Υπάρχουν, βέβαια, στην Αμερική και τα «γκέτο των πλουσίων» (“gaded communities”), όπου μεγάλες κοινότητες πλουσίων έχουν γύρω-γύρω τοίχους και αστυνομία να τους προστατεύει. Αυτό είναι το φυσικό αποτέλεσμα του πολιτικο-οικονομικού σχεδιασμού. Οι προγραμματιστές του ξέρουν ότι κάποιος κόσμος δεν θα μπορέσει να συμμετάσχει και αντιμετωπίζεται σαν ζήτημα security και αστυνόμευσης
*Γιατί δεν υπάρχει συνολική αντίδραση σε αυτά τα μέτρα; Ποια θεωρείς ότι θα έπρεπε να είναι η στάση της αριστεράς;
Η Αριστερά είναι η σκέψη στην πράξη, η σκεπτόμενη δράση. Αν δεν αντιμετωπίζουμε μια τρέχουσα κρίση αλλά, μια ριζική, χρειάζεται διαφορετική πολιτική. Χρειάζεται η όξυνση της απονομιμοποίησης του πολιτικού συστήματος, της πολιτικής των ελίτ και, δεύτερον, προσέγγιση των κοινωνικών ομάδων που αποκολλούνται από την πολιτική τους ένταξη. Η αριστερά χρειάζεται ένα πατριωτικό μέτωπο, μια λογική που θα πει ότι αυτή τη στιγμή το πολιτικό πρόταγμα είναι η προσέγγιση εκείνων των ομάδων που αισθάνονται πια ότι και η ζωή τους οικονομικά, αλλά και η γενικότερη πολιτική και ηθική τους ύπαρξη βρίσκεται σε διακινδύνευση. Ότι, δηλαδή, τίποτα δεν είναι σταθερό, ή, όπως έλεγε και ο Μαρξ, «αυτά που είναι σταθερά διαλύονται στον αέρα».
*Προτείνεις, δηλαδή, μια ευρύτερη συναίνεση των κομμάτων της αριστεράς, προκειμένου να ανατραπεί αυτή η πολιτική.
Η αριστερά θα πρέπει να αναζητήσει μια μεγαλύτερη συναίνεση και συμμετοχή, που δεν βάζει το κομματικό συμφέρον ή το κομματικό υποκείμενο σαν το πρώτο δεδομένο, και να εγκαταλείψει, δεδομένης της άμεσης ανάγκης, τις εσωτερικές διαφορές, προκειμένου να φτιαχτεί ένα μεγαλύτερο κίνημα που να αμυνθεί. Τώρα έχουμε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Ναρκισσισμοί και ιδιοτέλειες αυτή τη στιγμή περισσεύουν. Η αριστερά οφείλει να αρχίσει να επιμένει ότι αυτό το πολιτικό σύστημα δεν έχει καμία αυτονομία από τη νεοφιλελεύθερη οικονομική ελίτ και ότι αυτό που χρειαζόμαστε δεν είναι ένα καινούριο κόμμα να πάρει την πρωτοβουλία, αλλά να υπάρξει μια γενικότερη κοινωνική αντίσταση. Ίσως χρειαζόμαστε μια αρχή. Η κυβέρνηση καταστρέφει τη δημοκρατία. Αυτό που χρειαζόμαστε είναι μια ηγεμονική πολιτική. Σε κάθε πολιτική στιγμή υπάρχουν διάφοροι ανταγωνισμοί και διαμάχες και η αριστερά πρέπει να βρει τα συνθήματα και τα ιδεώδη που θα ενώσουν τον κόσμο πέρα από τις επιμέρους διαφωνίες. Το καθολικό εισάγεται πάντα από το ειδικό και συγκεκριμένο. Σήμερα μόνο η αριστερά μπορεί να μιλήσει εκ μέρους του καθολικού. Πρέπει επομένως ο αριστερός λόγος να γίνει εκπρόσωπος του καθολικού συμφέροντος, δηλαδή να αλλάξει η ίδια η αριστερά, για να αποκολλήσει τον κόσμο από τις σιγουριές δεκαετιών. Το «κοινό καλό» και η υπεράσπιση της δημοκρατίας μπορούν να γίνουν τέτοιες ηγεμονικές πολιτικές. Για μένα μια απάντηση είναι η απονομιμοποίηση του πολιτικού συστήματος. O δεσμός του κόσμου με την επίσημη πολιτική είναι πάντα εύθραυστος και, όταν χάνεται, η δημοκρατική νομιμοποίηση ραγίζει. Αυτό το ράγισμα που βλέπουμε στο ΠΑΣΟΚ, στα συνδικάτα, στους εργαζόμενους, πρέπει να γίνει ρωγμή και χάσμα.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)